آرمان جلالی اصغر محمودی
خاک ورزی با مهیا کردن وضعیت مناسب خاک، برای جذب رطوبت و دمای کافی برای جوانه زنی و رشد بذر و هم چنین با کاهش مقاومت به نفوذ خاک سبب توسعه آسان تر ریشه می گردد. خاک ورزی یک عمل زمان بر و هزینه بر می باشد که با استفاده از برنامه عملیات زراعی می توان به میزان قابل توجهی در مصرف سوخت، انرژی و زمان صرفه جویی نمود. با توجه به مزایای خاک ورزی حفاظتی و کمبود تحقیق علمی روی ادوات خاک ورزی حفاظتی وارداتی و تولید داخل و اهمیت فاکتورهای سرعت و عمق خاک ورزی بر عملکرد انواع خاک ورزها، این تحقیق در قالب طرح آزمایشی اسپلیت پلات (کرت های خرد شده) بر پایه ی بلوک های کامل تصادفی اجرا گردید. فاکتور اصلی عمق خاک ورزی (در دو سطح 10 و 20 سانتی متر) و فاکتور فرعی سرعت خاک ورزی (در چهار سطح، 6، 8، 10 و 12 کیلومتر بر ساعت برای شهرستان بستان آباد و 8، 10، 12 و 14 کیلومتر بر ساعت برای شهرستان هشترود) و در چهار تکرار با استفاده از خاک ورز مرکب ساخت شرکت سازه کشت بوکان که بیش تر در آذربایجان شرقی رواج یافته، با استفاده از دو دستگاه تراکتور مسی فرگوسن 285 و 399 به ترتیب در شهرستان های بستان آباد و هشترود، انجام گرفت. در این تحقیق ویژگی های مصرف سوخت، میزان بقایای گیاهی در سطح خاک، میزان رطوبت خاک، جرم مخصوص ظاهری (در دو عمق نمونه برداری 7 و 17 سانتی متر) و مقاومت به نفوذ خاک بررسی شد. در شهرستان بستان آباد، اثر متقابل سرعت و عمق خاک ورزی بر جرم مخصوص ظاهری خاک، مصرف سوخت و میزان بقایای گیاهی در سطح احتمال یک درصد (01/0 ? p) معنی دار شد. اثر عمق بر درصد رطوبت، جرم مخصوص ظاهری خاک به ترتیب با احتمال یک درصد (01/0 ? p) و پنج درصد (05/0 ? p) معنی دار شده بود. در شهرستان هشترود، اثر متقابل سرعت و عمق خاک ورزی بر مصرف سوخت در سطح احتمال یک درصد (01/0 ? p) و بر جرم مخصوص ظاهری خاک در سطح احتمال پنج درصد (05/0 ? p) معنی دار شد و اثر عمق نمونه برداری، در سطح احتمال یک درصد (01/0 ? p) بر جرم مخصوص ظاهری و درصد رطوبت، معنی دار شده بود. با افزایش سرعت خاک ورزی، جرم مخصوص ظاهری خاک، میزان بقایا و مصرف سوخت در واحد سطح کاهش پیدا کرد و بهترین سرعت، 10 کیلومتر بر ساعت نتیجه گیری گردید. با افزایش عمق خاک ورزی، مصرف سوخت، جرم مخصوص ظاهری و رطوبت خاک افزایش یافته ولی میزان بقایا کاهش یافته بود. مناسب ترین عمق خاک ورزی 10 سانتی متر با استفاده از این دستگاه توصیه می گردد.
