نام پژوهشگر: سمانه حاصلی
سمانه حاصلی کاظم کارگشا
چکیده فسفر و ترکیبات آن کاربردهای مختلفی در صنایع شیمیایی، موادغذایی، شوینده، دارویی، کودشیمیایی و کشاورزی دارند. منبع اصلی فسفر، معادن فسفات می¬باشند که به شکل¬های مختلف فرآوری می¬شوند و ترکیبات گوناگون فسفر تولید می¬گردد. کودهای فسفاته یکی از متداول¬ترین کودهای شیمیایی می¬باشد که سالانه چندین میلیون تن از آن جهت باروری خاک و ازدیاد محصولات کشاورزی به کار می¬رود. یک نوع از این کودهای فسفاته با فرآوری ساده اسیدشویی سنگ معدن فسفات و انحلال¬پذیری ترکیبات فسفات سنگ معدن در آب تا 15% تهیه می¬کنند و به بازار عرضه می¬شود. سنگ معدن فسفاتی برای این کار مناسب است که درصد آهن آن زیاد نباشد و یا درصد ترکیبات فسفر محلول در آب آن قابل توجه باشد. سنگ معدن معادن ایران عیار فسفر خیلی بالایی ندارند ودر خیلی از آنها میزان آهن بالا می¬باشد. در روش اسیدشویی که در ایران انجام می¬شود از سولفوریک اسید استفاده می-کنندو انحلال¬پذیری ترکیبات فسفات آن را به 15% می¬رسانند. متأسفانه خیلی از سنگ معدن¬های کم عیار معادن ایران دارای آهن بسیار زیادی می¬باشند و میزان مصرف اسید جهت اسیدشویی آنها آنقدر زیاد است که روش را غیراقتصادی می¬نماید. در بخش اول این پروژه سعی شده است که با استفاده از حرارت دادن، حرارت دادن در حضور کمک ذوب، و انحلال¬ در محلول رقیق اسید و بهینه سازی این فرایندها، تا حدود 26% از ترکیبات فسفات سنگ معدن محلول در آب شوند. در بخش دوم این پروژه فرایند شفاف¬سازی و رنگ¬بری فسفریک اسید سبز صنعتی و تبدیل آن به اسید بی¬رنگ مورد بررسی قرارگرفته است. فسفریک اسید از واحدهای تولیدی داخل تهیه شده است . روشی که شامل شفاف سازی با حرارت دادن برای خارج کردن مواد آلی که دارای نقطه جوش پایینی هستند و مواد لجنی که سبب کدر شدن فسفریک اسید شده¬اند و خارج کردن مواد آلی با کربن فعال و اکسید کردن مواد آلی با اکسنده آب اکسیژنه و حذف یون¬های آهن با تنطیم ph است به کار گرفته شد تا به فسفریک اسید بی¬رنگ و قابل استفاده در صنایع عذایی تبدیل شد. شدت رنگ این اسید فرآوری شده اندازه¬گیری شد که شدت رنگ آن به کمتر از شدت رنگ استاندارد 100و بالاتر از استاندارد 60 رسید که مطلوب صنایع غذایی می¬باشد در این فرآیند غلظت آهن هم به شدت کاهش یافت . کلمات کلیدی: سنگ معدن فسفات، انحلال پذیری فسفر سنگ معدن، فسفریک اسید