نام پژوهشگر: لیلا حیدری باطنی
لیلا حیدری باطنی محسن بهشتی سرشت
سازمان مجاهدین خلق یکی از سازمان های چریکی- سیاسی دوران پهلوی بود که با رویکردی مذهبی و قرائتی متفاوت از اسلام رایج و سنتی، به مبارزه با رژیم پرداخت. آنان با طرد هرگونه مبارزه ی مسالمت آمیز با اتخاذ مشی مسلحانه راهی دیگر برگزیدند. اما در پی ضربه ی سال 50 کادر رهبری بر آن شد تا به تحلیل شکست سازمان بپردازد. در این راستا بخشی از آنان مذهب را عامل شکست دانسته و مارکسیسم را به عنوان ایدئولوژی رسمی سازمان پذیرفتند و این اقدام سازمان را به دو بخش مارکسیستی و مذهبی تبدیل کرد. حال در پاسخ به پرسش اصلی پژوهش که گروه های مذهبی سازمان چه واکنش و عملکردی از خود نشان دادند و در قبال انقلاب اسلامی چه مواضعی اتخاذ کردند، باید گفت، بخش مذهبی در زندان، خارج از زندان و بخش خارج از کشور با چند رویکرد متفاوت به صورت گروهی و یا منفرد به بازسازی و بازنگری مبانی نظری سازمان پرداخت و ضمن مخالفت با بخش مارکسیستی، به شیوه ی مسلحانه وفادار ماند. بخش مذهبی خارج از زندان و خارج از کشور: گروه منصورون، فریاد خلق، مهدویون، دانشجویان مسلمان خارج از کشور و افراد منفرد رهبری امام را پذیرفته و به انقلاب پیوستند. نیروهای مذهبی داخل زندان مانند: گروه میثمی و امت واحده به مخالفت با بخش مارکسیستی و بازبینی مبانی نظری سازمان پرداختند. اما بزرگترین جناح مذهبی در قالب گروه مسعود رجوی در زندان خود را سازمان اصلی مجاهدین نامید و با اطلاع دقیق از نادرستی ایدئولوژی سازمان برای حفظ قدرت سازمانی به کار تشکیلاتی پرداخت. پس از انقلاب این گروه به دلیل روحیه ی پیشتازانگاری و ناتوانی در کسب قدرت سیاسی با نظام جدید سرناسازگاری گذاشت و به مبارزه ی مسلحانه پرداخت.