با توجه به اهمیت انکار ناپذیر دارائیهای فکری در دنیای کنونی ، قانونگذاران مختلف این حقوق را به رسمیت شناخته اند اما از سوی دیگر به منظور حمایت از حقوق جامعه در استفاده ازاین اموال در قوانین مختلف استثنائات و محدودیت هایی بر حقوق دارنده این اموال وارد گردیده است. دراین پژوهش ما به دنبال بررسی این محدودیت ها واستثنائات در دو شاخه ی کلی مالکیت فکری یعنی مالکیت صنعتی و مالکیت ادبی وهنری می باشیم. و دراین راستا به موضوعات مختلفی مثل پروانه اجباری، قاعده استیفای حق، استثنائات خاص و ا ستفاده منصفانه اشاره می نماییم و مهم ترین اسناد بین المللی مربوطه را در این خصوص بررسی می نماییم.( موافقت نامه تریپس، کنواسیون پاریس ومعاهده برن) و اشاره ای به قوانین کشورهای مختلف دراین باره می نماییم و درنهایت به بررسی مقررات کشور خودمان در این خصوص می پردازیم.