نام پژوهشگر: حنانه سادات صفوی همامی

تبیین واکنش مادران به اختلاف نوع دینداری دختران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1390
  حنانه سادات صفوی همامی   محمد سعید ذکایی

در طول دو سده اخیر خانواده ی ایرانی در جریان نوسازی فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشور تغییرات اساسی یافته است.با توجه به ریشه های عمیق دینی در جامعه ایرانی و نیز اهمیت خانواده در ایران، نوع و سطح تغییرات و مسائل ناشی از آن دارای اهمیت و موضوعیت می باشد.یکی از روندهای این تغییرات و تحولات در میان جوانان ، نوع دینداری آنان و نحوه تعامل با والدینشان است. این تحقیق با استفاده از روش کیفی،به بررسی تفاوت های دینداری مادران و دختران پرداخته و شیوه های مواجهه مادران با تفاوت دینداری دخترانشان را به وسیله تکنیک مصاحبه عمیق و تحلیل تماتیک داده ها، مورد بررسی قرار داده است. جامعه آماری را دانش آموزان پیش دانشگاهی مدرسه عترت واقع در منطقه 5 تهران تشکیل داده اند. و پس از نمونه گیری هدفمند، بیست نفر(ده مادر و دختر) مورد مصاحبه عمیق قرار گرفته اند. البته تجربه زیست سه ساله محقق نیز در قالب معلم ومشاور با این افراد کمک شایانی در تدقیق کار داشت. یافته ها حاکی از آن بود که، تفاوتهای دینداری مادران و دختران، مبتنی بر خرد و عقلانیت و استفاده از استدلال مشاهده نشد بلکه با تکیه بر احساسات، به ویژه روحیه حاکم بر دوره «تشرف جوانی» و نیز خلقیات رفتاری چون تنبلی و کاهلی و گاهی لجبازی با والدین می باشد. از این رو نوع واکنش مادران نیز در همین چهارچوب قابل بررسی می باشد.دینداری دختران را هم می توان نوعی «دینداری پاندولی» دانست. دختران گاه به مناسک می پردازند و گاه نمی پردازند. «اتمسفر مذهبی» خانواده دیندار باعث می شود که دخترانشان به «جدایی از دین» دچار نشوند، و آنچه ملاحظه می گردد، «دوری از خانواده» است، نه دوری از دین. تفاوت های دینداری میان مادران و دختران نیز باعث شکاف بیشتر دو نسل نشده است، بلکه این نحوه مواجهه و برخورد مادر است که زمینه را برای نزدیکی یا فاصله گرفتن دختر از وی فراهم می کند، نه تفاوت ارزش و اعتقادات مذهبی.