در این پایان نامه چندین روش مبتنی بر pso و اتوماتاهای یادگیر برای ایجاد هماهنگی در سیستمهای چند عاملی پیشنهاد گردیده است. روشهای پیشنهادی به دو گروه تقسیم میگردند: روشهای مبتنی بر pso و روشهای مبتنی بر اتوماتاهای یادگیر. در بخش اول ابتدا نسخه ی جدیدی از pso گسسته مبتنی بر اتوماتای یادگیر سلولی ارایه گردیده است. به منظور ارزیابی، این روش برای بهینه سازی 5 تابع استاندارد استفاده و نشان داده شده است که از کارایی بالاتری در مقایسه با dpso و la-pso برخوردار است. سپس از این روش برای ایجاد هماهنگی در سیستم چند عاملی خوشه بندی مورچه ای استفاده گردیده است. در بخش دوم دو روش برای بهبود خوشه بندی مورچه ای مبتنی بر اتوماتای یادگیر ارایه شده است. در ادامه ی بخش دوم یک روش یادگیری تقویتی جدید بر پایه ی اتوماتاهای یادگیر به نام qla پیشنهاد گردیده است. در این روش یک اتوماتای یادگیر در هر حالت محیط قرار می گیرد که وظیفه ی آن تعیین حالت بعدی عامل میباشد. به منظور ارزیابی، این روش برای حل مساله جمع آوری اشیاء استفاده گردیده و نتایج بدست آمده با روش q-learning و یک روش مبتنی بر فرومونها مقایسه شده است. نتایج مقایسه ها نشان میدهد که روش پیشنهادی مدل بهتری برای هماهنگی در سیستمهای چند عاملی میباشد.