نام پژوهشگر: مجید جعفری مقدم
مجید جعفری مقدم افشین سلطانی
اطلاعات کمی زیادی در مورد توسعه سطح برگ در گیاه گندم وجود ندارد به منظور کمی سازی تولید و زوال برگ در گیاه کندم آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم زراعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1385 اجرا گردید. تیمارهای این آزمایش شامل تراکم های کاشت (50,100,200,300,400 , 500 بوته در متر مربع) و ارقام (تجن و زاگرس) بودند. این آزمایش در شرایط عدم محدودیت آب انجام شد. تولید برگ در ساقه اصلی با دریافت 100 درجه روز رشد آغاز شد و به صورت خطی و با سرعت 1 برگ بر درجه روز رشد افزایش یافت واتمام آن بعد از دریافت 925 درجه روز رشد (زمانی که بوته حدود 9 برگ در ساقه اصلی داشت) مشاهده شد. تراکم بوته بر ظهور برگ و فیلوکرون تاثیری نداشت. پیری برگ در ساقه اصلی وقتی شروع شد که ساقه اصلی حدود 5 تا 7 برگ داشت و به ازای هر واحد افزایش درجه روز رشد کسر برگ های پیر شده در ساقه اصلی 7/0 درصد افزایش یافت تولید برگ در بوته در مقابل تعداد برگ روی ساقه اصلی در دو مرحله اتفاق افتاد. در مرحله اول تعداد برگ در بوته به آهکی و مستقل از تراکم افزایش یافت و در مرحله دو تولید برگ با سرعت بیشتری رخ داد و به تراکم بوته وابسته بود. رابطه نزدیکی بین کسر برگ های پیر در بوته و کسر برگ های پیر در ساقه اصلی مشاهده شد. طول عمر متوسط هر برگ در بوته با افزایش تراکم کاهش یافت و برای کمترین 50 و بیشترین 500 تراکم به ترتیب 790 و 630 درجه روز رشد بود. بررسی میانگین اندازه برگ در ساقه اصلی افزایش سطح هر برگ نسبت به برگ قبلی را نشان داد اندازه برگ در ساقه اصلی برای چند برگ آخر به ثبات رسید. تراکم بوته بر سطح هر برگ در ساقه اصلی و طول عمر برگ تاثیر گذاشت. سطح برگ بوته به طور مستقیم از تعداد برگ روی ساقه اصلی قابل پیش بینی بود. روابط به دست آمده از این مطالعه را می توان در مدل های شبیه سازی گیاه گندم استفاده کرد.