پدیده ی شهرها و شهرک های صنعتی از نیمه دوم قرن بیستم نه تنها در ممالک صنعتی غرب، بلکه در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران نیز معمول گشته است. احداث و راهبری شهرهای صنعتی به عنوان بارزترین اشکال توسعه صنعتی نقش مهمی را در فعالیت های انسانی و دستیابی به اهداف توسعه پایدار بر عهده دارد و یکی از روش هایی است که در جهت اشتغال زایی و کاهش نرخ بیکاری مورد توجه دولت مردان قرار گرفته است. به طوریکه به ازای ایجاد هر شغل مستقیم در شهرک های صنعتی 3.2 شغل غیرمستقیم در جامعه ایجاد می شود. در کشور ما ایران از آن به عنوان لوکوموتیو بخش صنعت نام برده می شود. از طرفی علاوه بر خود شهر صنعتی، مناطق همجوار آن نیز از این توسعه بهرمند خواهند گردید. هدف اساسی این پایانامه بررسی و ارزیابی نقش شهرهای صنعتی در توسعه مناطق محروم مجاور، با نمونه موردی تأثیرات شهر صنعتی البرز بر روی الوند می باشد. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد و به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی می باشد. جامعه آماری مطالعه حاضر، شهر الوند با جمعیت 82433 نفر است و از این جمعیت، جامعه نمونه بر اساس فرمول کوکران محاسبه گردید. به منظور آزمون فرضیات با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی نظیر پرسشنامه، تکنیک swot و مدل ارزیابی چک لیست استفاده خواهد شد. نتایج بررسی ها نشان می دهد که شهر صنعتی البرز در توسعه پایدار شهر الوند تأثیر چشم گیری داشته است. نزدیکی و مجاورت این دو شهر، جذب نیروهای بومی، اشتیاق صاحبان صنایع برای سرمایه گذاری را می توان از علل این امر دانست. همچنین با توجه به نتایج تحلیل مدل swot و ارائه پیشنهاد می توان بین توسعه شهر صنعتی البرز و ظرفیت های زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی شهر الوند رابطه برقرار نمود.

از آنجا که ساکنان شهرها و محلات، نقش بنیادی را در کامیابی برنامه های توسعه ایفا می نمایند، توجه به جنبه های گوناگون آن، دارای اهمیت است. در این راستا مبحث تنیدگی بویژه در ارتباط با محیط شهری و محله ای که بخش عمده ی زندگی انسان را در بر می گیرد، بسیار حائز اهمیت است و به دلیل اینکه این محیط ها با سرعت بسیار بالایی در حال تغییر است هم اکنون تنیدگی محیطی بیش از هر وقت دیگری تهدیدی جدی برای سلامت شهروندان و به نوبه خود برای سلامت محلات و شهرها به شمار می رود. یکی از شیوه هایی که از طریق آن می توان اقدام به پیشگیری و کاهش تنیدگی محیطی نمود ، افزایش میزان توسعه پایدار در سطح محلات و شهرها می باشد. این پژوهش با بررسی میزان تأثیرگذاری شاخص های توسعه پایدار محله ای در کمیت و کیفیت تنیدگی محیطی شهروندان در محله تاچارای شهر شیراز می باشد نگرشی نو در زمینه شهرسازی و توسعه پایدار محله ای ارائه داده است.

عنوان کلی پایان نامه به نقش و کاربرد تئوری قطب رشد در عرصه های اقتصادی و اجتماعی و چگونگی استفاده از نتایج در سیاستگذاری در منطقه خراسان شمالی اختصاص یافته است. بستر عینی این موضوع در قطب رشد پتروشیمی بجنورد بر منطقه نفوذ، مورد جستجو و تحلیل قرار گرفته است. هدف اولیه طراحان قطب های رشد در اروپا، استفاده از آنها برای ایجاد تحرک و رشد در مناطق محروم بود، اما در کشورهای در حال توسعه، قطب های رشد به دلیل وجود منابع طبیعی در مناطقی خاص و به منظور کمک به رشد اقتصاد ملی ایجاد شده اند. هدف اصلی پایان نامه حاضر، بررسی آثار اجتماعی و اقتصادی توسعه صنعتی ناشی از ایجاد قطب رشد صنعتی بر منطقه خراسان شمالی است. پرسش اصلی این است که ورود صنعت به منطقه، چه پیامدهایی داشته و این پیامدها چه آثاری بر توسعه اقتصادی و اجتماعی گذاشته اند. در پژوهش حاضر، چارچوب نظری، رویکرد قطب رشد است. قطب رشد یک مدل برنامه ریزی صنعتی و منطقه ای برای "مجموعه ای از صنایع گسترده" واقع در یک منطقه است. در منطقه خراسان شمالی، آرایش متمرکز فعالیت های صنعتی در یک مکان با صنعت محرک و هدایت کننده پتروشیمی و فولاد، موجب شده است منطقه از ویژگی قطب برخوردار شود. پژوهش حاضر، با روش کتابخانه ای انجام شده و اطلاعات با استفاده از فنون بحث گروهی متمرکز، مشاهده و مصاحبه عمیق گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش، مسئولان بومی، مطالعات محلی و نیز مدیران منطقه است. این پژوهش بیشتر جنبه برنامه ریزی داشته تا معرفی تکنیک اما در شناخت وضع موجود و پیش بینی ها از تئوری ها و تکنیک های خاصی بهره برده است. به عنوان نمونه در شناخت قطب ها و مراکز رشد از تئوری قطب رشد و تحولات توسعه فضایی- کالبدی منطقه و مقایسه عملکرد الگوها و اشکال مختلف در آن، ارائه راهبردها و سیاست های ناشی از تحلیل راهبردی (swot)، به منظور دستیابی به توسعه اقتصادی و اجتماعی، مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان داده اند که حضور صنعت و گسترش سریع توسعه صنعتی در منطقه، پیامدهای دوگانه ای داشته است. بخش هایی مانند آموزش، بهداشت، زیرساخت ها و امکانات زیربنایی نسبت به قبل از ورود صنعت به منطقه، بهبود یافته اند. اما در حوزه های دیگر بهبود ملاحظه نمی گردد و گاهی آثار منفی دیده می شود. وضعیت اشتغال و معیشت، چندان مطلوب نیست. در حوزه محیط زیست و کشاورزی، آلودگی ها و افت تولید دیده می شود. قطب رشد پتروشیمی با استقرار در یک منطقه روستایی و کشاورزی تغییرات زیادی را در نحوه زندگی و تولید و مصرف منطقه ای و مفاهیم زمان و مکان و کالبد منطقه و همچنین الگوهای فعالیت و تکنولوژی در منطقه ایجاد نموده است و منطقه نفوذ خود را به یک منطقه مهاجرپذیر تبدیل نموده است. از طرفی به دلیل رشد سریع روستا و روستا شهرها و شهرهای کوچک منطقه و عدم هماهنگی سایر بخش ها با توسعه صنعتی باعث ایجاد تناقض و بحران بین بخش مدرن و سنتی در منطقه شده است. و نتایج بدست آمده استقرار قطب رشد را برای کشاورزی منطقه منفی ارزیابی می کند.