چکیده رئالیسم یکی از رویکردهای مهم در حوزه ی هنر، فلسفه و ادبیات است که پس از زوال نهایی ساختمان فئودالیسم گامی به جلو برداشت و به عنوان یک مکتب هنری و ادبی در قرن نوزدهم در فرانسه آشکار شد و چندی بعد تبعاتش در دیگر نقاط اروپا به ظهور رسید. نویسندگان زیادی به این مکتب روی آوردند؛ از جمله ی این نویسندگان در فرانسه می توان ژرژ سان را نام برد که رمان «برکه ی شیطان» را با سبکی واقعگرایانه نوشت. محمد حسین هیکل نیز که برای تحصیل به فرانسه سفر کرده بود با ادبیات داستانی فرانسه آشنا شد و به ضعف داستان نویسی کشورش(مصر) پی برد. او با تأثیرپذیری از شیوه ی داستان نویسی فرانسویان اقدام به نگارش رمان «زینب» کرد. این دو رمانِ رئالیستی شباهت های بسیاری به هم دارند؛ زیرا هر دو با الهام از روستایِ محلِ زندگی نویسندگانشان به نگارش در آمده اند. از آنجا که هدفِ این تحقیق بررسی تطبیقی رئالیسم در رمانهای فرانسوی و مصری می باشد، تطبیق محتوایی این دو اثر از نظر رئالیستی به عنوان نمونه هایی از کشورهای مد نظر، مورد بررسی واقع شده اند. نتایج بررسی نشان می دهد که هر دو نویسنده از سبک رئالیسم روستایی بهره برده اند و به عنوان بانیان این رویکرد در کشورهای خود به شمار می آیند. دو رمان در مواردی چون: پرداختن به مسائل مردمی، افشای ظلم طبقه ی مالک، توجه به طبقات پایین جامعه، به تصویر کشیدن فقر روستاییان، بیان مشکلات مربوط به زنان و تأثیرپذیری از زندگیِ شخصیِ نویسنده شباهت دارند و اختلافشان مربوط به نوع نگاه نویسندگان است: ژرژ نگاهش توأم با نگاه ایده آلیستی بوده؛ اما هیکل نه تنها فاقد چنین نگاهی بوده بلکه در بیان مشکلات بی محابا عمل کرده است.

در قرن بیستم، دیدگاه¬های فلسفی نسبت به زندگی و وضعیت بشر، جایگاه خاصی در ادبیات و آثار ادبی یافته است. رویکرد اگزیستانسیالیسم، گواه این مدعاست. با انتشار این مکتب در نقاط مختلف جهان، نویسندگان بسیاری به این مکتب گرویدند که یکی از آنان، ژرژ سالم، نویسنده و ادیب معاصر سوری است. از این رو، به بررسی شکل¬گیری اگزیستانسیالیسم و رابطه¬ی آن با ادبیات، تحلیل وجودگرایانه¬ی رمان فی المنفی و آشکار ساختن مفاهیم اگزیستانسیالیستی این رمان پرداخته¬ایم. این پژوهش توانسته به نکاتی از جمله: دلایل گرایش نویسندگانی همچون ژرژ سالم به مکتب وجودگرایی، تحلیل مهم¬ترین ویژگی¬های وجودگرایانه¬ی رمان فی المنفی مانند غربت، تأثیر شرایط اجتماعی بر فرد، مرگ و عناصر داستان و همچنین تبیین شباهت¬های این رمان با نمونه¬های غربی، دست یابد.