نام پژوهشگر: افسانه اخوندزاده
افسانه اخوندزاده عزیز اقبالی
بیماری های نئوپلاستیک دومین علت مرگ و میر اطفال در اکثر کشورهای دنیا می باشند که در این میان لوسمی و لنفوم با شیوع و بروز قابل توجه در تمام دنیا و ایران باعث تلفات قابل توجه و هزینه های سنگینی برای خانواده و نظام سلامت می گردد. لوسمی های لنفوئیدی از جمله بدخیمی های دوران کودکی می باشند(1). که بروز آن طی دو دهه اخیر تقریبا 1% در سال افزایش یافته و بنا به شرایط محیطی، ژنتیک و مسائل عفونی در نقاط مختلف متفاوت می باشد(2). بیماران مبتلا با پیوند مغز استخوان یا انواع روش های شیمی درمانی تحت درمان قرار می گیرند. گذشته از خود بیماری و مشکلات ناشی از آن عوارض ناشی از درمان نیز نیاز به توجه ویزه دارد. یکی از دارو های مورد استفاده در درمان این بیماران کورتیکواستروئیدهاست. یکی از عوارض درمان با انواع روش های شیمی درمانی و استفاده از کورتیکواستروئیدها، استئونکروز و استئوپنی است(3). این عارضه در بیماران مبتلا به لوکمی لنفوبلاستیک حاد و لنفوم نان هوچکین بیش از بقیه رخ می دهد به گونه ای که تقریبا یک سوم مبتلایان تحت درمان را درگیر می کند(4). کودکان با سن کمتر از 10 سال و بیمارانی که با دوزهای بالای کورتیکواستروئیدها مواجهه می یابند بیشتر در خطر بروز این عارضه هستند(4). در برخی مطالعات نشان داده شده که استفاده از دگزامتازون سبب کاهش عود در بیماران مبتلا به بدخیمی های خونی شده ولی از طرفی سبب افزایش بروز استئوپنی در این بیماران می شود(5و6). در بیماران مبتلا به سرطان، استئوپروز سبب ناخوشی مزمن و مرگ و میر می گردد. عوارض ناشی از استئوپنی، دوطرفه و چند مفصلی بوده و استخوان های تحمل کننده وزن را بیشتر درگیر می کند؛ برای مثال شکستگی های هیپ ناشی از استئوپنی باعث بی تحرکی طولانی مدت شده و شرایط زندگی بیمار را دچار محدودیت می کند(7). با توجه به آنچه آمد پیشگیری، تشخیص و درمان استئوپنی یکی از اجزای مهم درمان و پیگیری بیماران مبتلا به سرطان می باشد. تشخیص این بیماری با استفاده از دانسیتومتری استخوان (bone densitometry) انجام می شود. در برخی مطالعات بیسفسفونات ها (آلندرونیت) جهت پیشگیری و درمان استئوپنی حین درمان با کورتیکواستروئیدها پیشنهاد شده اند(8). با توجه به اهمیت این بیماری و عدم وجود بررسی های لازم در این زمینه این مطالعه جهت بررسی میزان تاثیر استفاده از آلندرونیت در بروز استئوپنی کودکان مبتلا به لنفوم نان هاچکین و لوکمی لنفوبلاستیک حاد طراحی و اجرا شده است.