نام پژوهشگر: لیلا مهدی زاده

جایگاه جنگ های صلیبی در تاریخ نگاری مورخان معاصر عراق و شام
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده علوم انسانی و اجتماعی 1392
  لیلا مهدی زاده   ناصر صدقی

جنگ های صلیبی به مجموعه جنگ های فرسایشی و حملات پی در پی سپاهیان مسیحی غرب اروپا در طی دو سده از 490 ه..ق تا 691ه.ق 1096 م تا 1291 م به شرق اسلامی، گفته می شود. هر چند در خصوص علل و زمینه ها و نتایج و مراحل تاریخی جنگ های صلیبی آثار و کتاب های تحقیقی زیادی نوشته شده است، اما در پژوهش حاضر هدف ما نه پرداختن به جنگ های صلیبی، بلکه بررسی دیدگاه و نوع مواضع مورخان معاصر عراق و شام طی قرون، 5 تا 7 ه.ق در مورد جنگ های صلیبی است که بخشی از تاریخ نگاری خود را به این رویداد تاریخی اختصاص داده اند. مسأله پژوهش حاضر این است که مورخان مسلمان معاصر با جنگ های صلیبی در عراق و شام در مورد این رویداد تاریخی دارای چه شناخت و معرفتی بوده اند و دیدگاه های آنها متأثر از چه عوامل و زمینه هایی بوده و چه بخش هایی از این رخداد تاریخی را در آثار تاریخ نگاری خود منعکس ساخته اند. . در آستانه ی جنگ های صلیبی و هم زمان با قرن پنجم هجری، سرزمین های شام و عراق کانون اختلافات فرقه ای و مذهبی بود و فضای آکنده از بغض و کینه میان فرق مختلف، از جمله شیعه و سنی، شکاف بزرگی در سرزمین های اسلامی به وجود آورد. با توجه به آشفتگی اوضاع جهان اسلام، مورخان مسلمان هم عصر با این رویداد، به این جنگ ها به عنوان یک حادثه ی درجه دوم و فرعی نگاه می کردند، چرا که مهمترین مسئله در اندیشه ی آنها پرداختن به همان نزاع های فرقه ای بوده است. مورخان مسلمان هم عصر این رویداد مهم، در آثار خود به طور پراکنده و به شکلی توصیفی، به شرح یک سری اقدامات نظامی و لشکرکشی های دو طرف در این جنگ ها پرداخته اند و مهمترین انگیزه ی آنان نیز، از آوردن اخباری پیرامون این نبردها، منعکس کردن پیروزی های ممدوحان خود در آن برهه از زمان بوده است.