نام پژوهشگر: کیوان حق نظری

رویکردی پدیدار شناختی به جلودار شاه-پهلوان در نقاشی ایرانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر اصفهان - دانشکده هنر 1391
  کیوان حق نظری   بهار مختاریان

پژوهش حاضر در پی معرفی یک صنف ایرانی است. صنفی که اعضای آن در منابع مختلف "ریدک"، "غلام"، "عیار"، "شاطر" و "جلودار" نامیده شده اند. وظیفه ی جلودارها همراهی شاه یا پهلوان سوار و گام زدن هم پایِ اسب او بوده است، اما کارکرد این مردان را نمی توان به وظیفه ی یاد شده تقلیل داد.در واقع این نخبگان مسلح، رازدارانی مورد اعتماد در دربارهای ایرانی به حساب می آمده اند.تا آنجا که ما می دانیم، قدیمی ترین نقاشی ایرانی که این مردان را نشان می دهد، نگاره ای است از یک نسخه دیوان خواجوی کرمانی که به سال 799 هجری در بغداد تدوین یافته است. این نگاره ملکشاه سلجوقی (سده 5 هجری) را سوار بر اسب نشان می دهد ،در حالی که در زمره ی همراهانش دو پیاده ی تبردار نیز دیده می شوند. پژوهش پیش رو با رویکردی پدیدارشناختی به سیر تطور اجتماعی صنف پیادگان رکاب پرداخته و نشان می دهد که ریشه و خاستگاه فرهنگی این صنف که در ارتباط با آیین جوانمردی قرار دارد، به "انجمن مردان" در ایران پیش از اسلام باز می گردد. در پایان می توان" از نو زنده ساختن" جلودار و افزودن این اصطلاح به مجموعه اصطلاحات رایج در مطالعات ایرانی را اصلی ترین دستاورد پژوهش حاضر به حساب آورد. واژگان کلیدی: انجمن مردان، جوانمردی، ریدک، عیار، شاطر، جلودار