چکیده به منظور پی‏جویی توده‏های فالاریس (شامل دو گونه phalaris minor retz. وp. paradoxa l. )، یولاف زمستانه (avena ludoviciana dur) و چچم (lolium rigidum gaud.) مقاوم به علف‏کش‏های کلودینافوپ پروپارژیل، فنوکساپروپ پی اتیل و دایکلوفوپ متیل و همچنین توده‏های خردل وحشی (sinapis arvensis l.) و شلمی [rapistrum rugosum (l.) all.] مقاوم به تری بنورن متیل در مزارع گندم شهرستان آق‏قلا، آزمایش‏هایی طی سال 1391 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. با حرکت روی دو قطر فرضی بر روی نقشه این شهرستان، 41 تودهp. minor، 15 توده p. paradoxa، 146 توده یولاف زمستانه، 7 توده چچم، 3 توده خردل وحشی و یک توده شلمی مشکوک به مقاومت از مزارع گندم جمع‏آوری شدند. از هر یک از گونه‎های گیاهی یک توده حساس از مزارعی که هیچ گونه سابقه سمپاشی نداشتند، نیز جمع‎آوری شد. از روش زیست‏سنجی بذر در پتری‏دیش برای تعیین بیوتیپ‏های مقاوم به بازدارنده‏های استیل کوآنزیم آ و روش گلدانی برای تعیین بیوتیپ‏های مقاوم به علف‏کش تری بنورن متیل استفاده شد. آزمایش‏ زیست‏سنجی بذر شامل تعیین غلظت تفکیک‎کننده، غربال توده‎ها توسط غلظت تفکیک‎کننده و آزمون غلظت- پاسخ برای بیوتیپ‏های مقاوم بود. در آزمایش گلدانی، توده‏های حساس و مشکوک به مقاومت خردل وحشی و شلمی در معرض دزهای مختلف علف‏کش تری بنورن متیل (7 دز شامل 0، 87/1، 75/3، 50/7، 15، 30 و 60 گرم ماده موثره در هکتار) قرار گرفتند. براساس نتایج آزمون زیست‏سنجی بذر، از میان توده‏های گونهp. minor، به ترتیب 17، 16 و 15 توده، از میان توده‏های گونه p. paradoxa، به ترتیب 2، 4 و 4 توده، از میان توده‏های یولاف زمستانه، به ترتیب 69، 80 و 97 توده و از میان توده‏های چچم، به ترتیب 5، 4 و 4 توده به علف‏کش‏های کلودینافوپ پروپارژیل، فنوکساپروپ پی اتیل و دایکلوفوپ متیل مقاوم بودند. همچنین بر اساس نتایج آزمون گلدانی، مقاومت یک توده خردل وحشی و یک توده شلمی تایید شد. توده‏های مقاوم شاخص درجه مقاومت متفاوتی به علف‏کش‏های مورد آزمون نشان دادند. نقشه پراکنش مزارع آلوده به علف‎های هرز مقاوم با استفاده از سامانه‎ سیستم اطلاعات جغرافیایی ترسیم شد. نتایج این تحقیق می‎تواند جهت اجرای برنامه‎های مدیریت علف‏های هرز مقاوم و ممانعت از توسعه‎ی این گیاهان به سایر مناطق مورد استفاده قرار گیرد.