سینوزیت از شایعترین بیماری های گزارش شده در دهه های اخیر است که به عنوان یک بیماری چند عاملی (مولتی فاکتوریال) از آن یاد می شود. با وجود شیوع بسیار بالای این بیماری، هنوز عوامل ایجاد کننده آن به طور قطعی شناخته نشده اند. امروزه عوامل دندانی ایجاد کننده سینوزیت بیشتر از گذشته مورد توجه قرار گرفته اند و شیوع سینوزیت های ادونتوژنیک بیش از گذشته گزارش می شود. رابطه قطعی تنوعات آناتومیکی کمپلکس سینوس-بینی نیز با سینوزیت هنوز مورد شک است. . computed tomography (ct) روش تصویربرداری انتخابی برای ارزیابی سینوسها و فاکتورهای آناتومیکی مستعد کننده ایجاد سینوزیت است. پیشرفت های اخیر این تکنیک و ظهور ct مولتی اسلایس، امکان ارزیابی بیماری های دندانی را نیز با دوز اشعه کمتر و دقت بالاتر توسط این تکنیک فراهم آورده است.هدف از مطالعه حاضر بررسی ارتباط بیماریهای دندانی و تنوعات آناتومیکی کمپلکس سینونازال با سینوزیت سینوسهای ماگزیلاری با استفاده از تصاویر ct اسکن می باشد. روش اجرا:212 تصویر ctاسکن سینوس های پارانازال 106 بیمار مراجعه کننده به بیمارستان شهید کامیاب مشهدکه با دستگاه ctاسپیرال 16 اسلایس با ضخامت برش 75/0میلیمتر تهیه شده بودند مورد ارزیابی قرار گرفتند. دندانهای خلفی ماگزیلا از نظر وجود پوسیدگی، ضایعه پالپوپری اپیکال، بیماری پریودنتال و کیفیت درمان ریشه در تصاویر پانورامیک بازسازی شده در کلیه بیماران بررسی شدند.همچنین تنوعات آناتومیک نرمال شامل سلول آگرنازی، اتموئید بولا، کونکا بولوزا، کونکای میانی پارادوکس وانحراف سپتوم میانی بینی نیز ارزیابی و ثبت شدند. نمونه ها به دو گروه سالم که فاقد افزایش ضخامت مخاط در دیواره های سینوس ماگزیلا بودند و گروه بیمار که افزایش ضخامت مخاط بیش از 2 میلیمتر را در حداقل یکی از دیواره ها نشان می دادند، تقسیم بندی شدند.با استفاده از آنالیزهای آماریchi-square و t مستقل ارتباط عوامل دندانی و تنوعات آناتومیک با سینوزیت سینوس های ماگزیلاری بررسی گردید. نتایج : سینوزیت در 45% از سینوسهای مورد مطالعه مشاهده گردید. شیوع سینوزیت در مردان 8/4 برابر زنان بود. 7/33% از سینوزیت ها یکطرفه و3/66% سینوزیت ها به صورت دوطرفه مشاهده شدند. رابطه آماری معنی داری بین ضایعه پالپوپری اپیکال وافزایش ضخامت مخاط کف سینوس مشاهده شد (pvalue= 0.04). پوسیدگی، درمان ریشه و بیماری پریودنتال با افزایش ضخامت مخاط کف سینوس رابطه معنی داری نداشتند. فاصله نوک ریشه تا کف سینوس در دندانهای دارای ضایعه پالپوپری اپیکال و فاقد افزایش ضخامت مخاط، به صورت معنی داری بیشتر از دندانهای دارای ضایعه پالپوپری اپیکال و افزایش ضخامت مخاط بود (p-value=0.03). بین وجود کونکا بولوزا ، کونکای میانی پارادوکس، انحراف سپتوم میانی بینی و افزایش ضخامت مخاط رابطه معنی داری مشاهده نشد. تفاوت آماری معنی داری بین ابعاد کونکا بولوزا، آگرنازی و اتموئید بولا در موارد دارای افزایش ضخامت مخاط و بدون افزایش ضخامت مخاط وجود نداشت. شایعترین الگوی افزایش ضخامت مخاط مشاهده شده در این مطالعه الگوی circumferential بود. نتیجه گیری: یافته های مطالعه ما مشخص کرد که ضایعه پالپوپری اپیکال از گروه ضایعات ادونتوژنیک با ایجاد سینوزیت سینوس ماگزیلاری ارتباط دارد. همچنین بین تنوعات آناتومیکی کمپلکس سینوس-بینی (سینونازال) با ایجاد سینوزیت رابطه ای وجود ندارد.