چکیده هلیکوباکترپیلوری نقش بسیار مهمی در بروز بیماری های گوارشی مانند التهاب مزمن معده، زخم معده، لنفوم malt و سرطان معده دارد. هدف از این مطالعه بررسی احتمال وجود تفاوت در پروفایل های آللی شناخته شده ژن-بیماری زایvaca هلیکوباکترپیلوری در مناطق جغرافیایی مختلف ایران بویژه نواحی با میزان بروز بالا و پایین سرطان معده و بررسی احتمال وجود گرادیان شمال-جنوب در فراوانی الل های ژن بیماری زایvaca هلیکوباکترپیلوری در ایران می باشد. در این مطالعه 138 سویه هلیکوباکترپیلوری از 10 استان مختلف ایران جمع‎آوری و سپس ژنوتیپ این سویه ها مشخص شد. فراوانی vacas19/94%، vacas21/5%، vacam16/24%، vacam24/75%، vacai16/40%، vacai24/59%، vacad19/39% و vacad21/60% بود. آنالیز واریانس مولکولی (amova)آلل هایi1، i2، d1 و d2ژن vacaتفاوت ژنتیکی معنی داری را بین جمعیت ها نشان داد (05/0p<). در این مطالعه مشخص شد ژنوتیپ های vacai1و vacad1 بطور معنی داری در مناطق پرخطر سرطانمعده) 105/8/51max ,105/20 (age-standardized rates, asrs >دارای فراوانی بیشتری نسبت به مناطق کم خطر سرطان معده (105/10 asrs<) می باشند)به ترتیب(25%) 36/9vs. (61%)41/25 و (25%) 36/9vs. (5/58%)41/24 با 005/0(p<. نتایج آزمون منتل ارتباط معنی داری بین فاصله ژنتیکی و فاصله جغرافیایی برای الل های vaca در 10 استان از مناطق جغرافیایی مختلف ایران نشان نداد. در این مطالعه همچنین ارتباط بین الل های vaca و بیماری های گوارشی با استفاده از 148 سویه هلیکوباکترپیلوری جدا شده از افراد مبتلا به بیماری های گوارشی مورد مطالعه قرار گرفت. آنالیزهای آماری ارتباط شدیدی بین ژنوتیپ vacad1 و سرطان معده نشان داد)013/0p= ،087/60-624/1 ، ci95% ،879/9( odds ratio (or) =. آلل هایi1 و d1ژن vacaهلیکوباکترپیلوری که به عنوان عوامل جدید سرطان معده شناخته شده اندمی توانند به عنوان بیومارکرهای مهم باکتریایی در نواحی پرخطر سرطان معده در ایران باشند.