چکیده احساس نظارت؛ یعنی، انسان توجّه کند که ناظران، تمام کارهای او را زیر نظر دارند و از تمام حرکات و سکنات ریز و درشت، خواه در قالب گفتار، رفتار و یا افکار آگاه هستند، سوال مهم این است که این احساس، چگونه می تواند انسان را در جهت دهی انگیزه ها به سمت خیر، دوری از گناهان، تحمّل سختی ها و ... یاری رساند؟ نگارنده در این تحقیق با استفاده از آیات و روایات معصومان? با بیان ناظران، دامنه و عمق نظارت الهی، عوامل و موانع تأثیرگذاری بر احساس نظارت، به بررسی تأثیر احساس نظارت بر رفتار انسان و تقویت این احساس می پردازد. از عوامل تأثیر گذار بر شدت و ضعف این احساس، توجّه به کثرت ناظران اعمال، عمق و دامنه ی نظارت و ثبت و ضبط شدن اعمال است. از ثمره های مهم این توجّه، پیدا شدن ترس و امید است؛ گفتنی است که این دو پدیده سبب می شود که انسان دائم از رفتار و اخلاق خود مراقبت کند؛ از رفتار ناپسند دوری کرده، به رفتار پسندیده روی آورد؛ در برابر دشواری های زندگی و وسوسه های شیطان مقاومت کرده، انگیزه برای تلاش در زندگی پیدا کند و مهم تر از همه، نظارت و مراقبت درونی را در خود تقویت و فعّال تر کند. کلید واژه ‍ ها: ناظران اعمال، نظارت الهی، احساس نظارت