چکیده:« دیباچه»،در ادب فارسی عمری به اندازه عمر نثرنویسی دارد. به عبارت دیگر از زمان پیدایش اولین متون منثور، این مقوله مهم وجود داشت که از آن جمله می توان به مقدمه کتاب هایی نظیر شاهنامه ابومنصوری، الابنیه عن حقایق الادویه و شرح التّعرف اشاره کرد. دیباچه به عنوان آیینه ای است، در مقابل چشمان مخاطب که سیمای کاملی را ازموضوع، سبک، چگونگی وسبب تألیف کتاب ،خودمصنف، زندگی وخط مشی فکری او،روزگار مولف،اوضاع اجتماعی ووضعیت علم ودانش آن زمان و... نمایش می دهدوازین منظر مثل تاریخ ادبیات عمل می کند.دراین رساله ،دیباچه هشت اثراز لحاظ ابزار زبانی ،بیان وموضوعات تشکیل دهنده آن بررسی شده است که این کتب عبارتندز:کیمیای سعادت،مصباح الهدایه ومفتاح الکفایه ومرصادالعباد،در حوزه کتب عرفانی،گلستان در حوزه کتب اخلاقی،کلیله ودمنه ومرزبان نامه ازکتب داستانی وازآثار تاریخی،تاریخ جهانگشای جوینی وراحه الصدور.توجه به محتوا وساختار این هشت دیباچه،مبین آن است که نویسندگان این آثار،در تنظیم مطالب، چه مولفه هایی را مدّنظر داشته وبر حسب محور اصلی اثر،طرز بیان وتفکّر وسبک ادبی خویش،چگونه عمل کرده اندکه با مطالعه آن ها،افزون بر احوال مولف وروزگارش،می توان به شناخت سبک لفظی ومعنوی ودغدغه های فکری نگارنده نیز دست یافت.