چکیده سابقه و هدف: عوارض ناشی از زایمان زودرس شایع ترین علت مرگ و میر نوزادان می باشد. طبق بررسی های انجام شده 80 -75 درصد مرگ و میر و عوارض دوره ی نوزادی ناشی از تولد زودرس (قبل از 37 هفته) می باشد. عوامل مختلفی در بروز و تشدید زایمان زودرس دخیل دانسته شده ولی هنوز نقش همه آنها تایید نشده است. هدف از انجام این پژوهش تعیین فراوانی و برخی عوامل خطرساز مادری در ایجاد زایمان زودرس بوده تا با شناخت این عوامل تا حد امکان از تولد نوزاد نارس پیشگیری شود. مواد و روش ها :در این مطالعه ی توصیفی- تحلیلی اطلاعات موجود از کلیه زایمانهای انجام شده در مراکز درمانی فاطمیه، امام حسین (ع) و خاتم الانبیا شاهرود در طی سال 91 جمع آوری شده است. سپس کلیه زایمانهای انجام شده بر حسب زودرس بودن و سر موعد بودن به دو گروه تقسیم شده و سپس برخی اطلاعات مربوط به عوامل خطرساز مادری برای زایمان شامل سن مادر (سن پایین تر از 17 سال و بالاتر از 35 سال)، سابقه ی سقط قبلی، تعداد زایمان های قبلی، سابقه ی پره اکلامپسی، دیابت، عفونت ادراری و پارگی زودرس کیسه ی آب در طی حاملگی از مصاحبه و پرونده مادر استخراج گردیده و اطلاعات مربوط به نوزادان شامل سن، وزن ، قد و نمره آپگار نیز از پرونده آنها گرفته شده و اطلاعات دو گروه با هم مقایسه گردید. اطلاعات در رایانه ثبت و به کمک نرم افزار آماری spss و آزمونهای مرتبط مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این تحقیق p<0.05 معنی دار در نظر گرفته شد. نتایج : در این تحقیق از 4402 زایمان انجام شده در سال 91 در بیمارستانهای فاطمیه، امام حسین و خاتم شاهرود ، 350 زایمان (8%) زودرس و 4052 زایمان (92%) ، زایمان ترم داشتند. از بین کل مراجعین جهت زایمان 3073 نفر (8/69%) به بیمارستان فاطمیه ، 822 نفر ( 7/18%) به بیمارستان امام حسین(ع) و 507 نفر(5/11%) به بیمارستان خاتم مراجعه نمودند. از کل زنان 2052 نفر (4/46%) زایمان طبیعی داشته و 2350 خانم (6/53%) به صورت سزارین زایمان نمودند. 248 نفر (9/80% ) از گروه زایمان زودرس ، سن کمتر از 17 سال و یا بیشتر از 35 داشته در حالیکه در گروه زایمان ترم این میزان 1894 نفر (7/46% ) بود که بطور معنی داری کمتر از گروه زایمان زودرس بود ( p<0/02 ). در خصوص مشکلاتی مثل سابقه سقط (p<0/001 ) ، سابقه عفونت ادراری (p<0/04 ) ، اکلامپسی و پره اکلامپسی (p<0/003 )، پارگی کیسه آب ( p<0/03) ، مشکلات زایمانی ( p<0/02 ) ، وزن نوزاد (p<0/003) و میانگین آپگار دقیقه پنجم (p<0/01 )، سابقه چند قلویی (p<0/03 ) و سابقه تفاوت وضعیت اقتصادی و اجتماعی (p<0/03 ) تفاوت معنی داری بین دو گروه دیده شد. در خصوص سایر متغیر های مورد بررسی، تفاوتی یافت نشد. نتیجه گیری : با پیش گیری از عفونت باکتریال ادراری، پارگی زودرس کیسه ی آ ب، شناخت و درمان به موقع پره اکلامپسی، جلوگیری از سقط های مکرر، القای تخمک گذاری بدون اندیکاسیون و به تبع آن ایجاد چندقلویی ایاتروژنیک می توان از میزان تولد نوزادان نارس کاست و به دنبال آن میزان مرگ و میر نوزادان را کاهش داد. واژگان کلیدی: ریسک فاکتور ـ زایمان ترم و زودرس - شیوع