نام پژوهشگر: زکیه عرب شیبانی

ارزیابی اصطلاحنامه های علوم اسلامی با استاندارد ایزو 25964
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  زکیه عرب شیبانی   علیرضا هویدا

ارزیابی اصطلاحنامه، ضامن بقا و پویایی آن است. مطابقت اصطلاحنامه با استانداردهای ملی و بین المللی، یکی از شیوه های ارزیابی است. اصطلاحنامه های علوم اسلامی به عنوان تنها اصطلاحنامه های منتشر شده در این زمینه، اهمیت ویژه دارند. هدف پژوهش حاضر ارزیابی اصطلاحنامه های علوم اسلامی فارسی با استاندارد ایزو 1-25964 است. جامعه پژوهش عبارتند از: اصطلاحنامه های کلام اسلامی، منطق، فلسفه اسلامی، اصول فقه، اخلاق، علوم قرآنی، علوم حدیث. ارزیابی اصطلاحنامه ها از چهار دیدگاه کنترل واژگان، روابط معنایی، نمایش و مدیریت اصطلاحنامه صورت گرفته است. روش پژوهش توصیفی- پیمایشی و از سیاهه وارسی به عنوان ابزار پژوهش استفاده شده است. در نرم افزار اس پی اس اس صفحه ای برای گردآوری و تحلیل داده ها طراحی شد. در بخش کنترل واژگان، از هر اصطلاحنامه 450 اصطلاح انتخاب شد. در هر مولفه چنانچه استاندارد رعایت شده بود، به آن کد یک، درصورت عدم رعایت استاندارد، کد 2 و در صورتی که فاقد مولفه مورد نظر بودند، به آن کد صفر اختصاص داده شد. فراوانی و میزان رعایت استاندارد، مبنایی برای امتیاز دهی به مولفه ها قرار گرفت. در بخش کنترل واژگان، بیشترین میزان رعایت استاندارد به اصطلاحنامه فلسفه (70 %) و بعد از آن به اصطلاحنامه های اصول فقه و کلام اسلامی (65%) مربوط می شود. اصطلاحنامه های علوم قرآن و اخلاق 5/62% و اصطلاحنامه های منطق و علوم حدیث 55% استاندارد را رعایت کرده اند. اصطلاحنامه های علوم اسلامی از نظر روابط معنایی در وضعیت مطلوب قرار داشتند. تأکید استاندارد بر تشکیل کمیته اصطلاحنامه و برگزاری جلسات منظم، به منظور تصویب اصطلاحات و روابط میان آنها زیر نظر خبرگان هر رشته است که این امر در اصطلاحنامه های علوم اسلامی رعایت شده است. نمایش و مدیریت اصطلاحنامه های علوم اسلامی به ترتیب 68% و 8/81% با استاندارد مطابقت داشتند.