نام پژوهشگر: سیدعبدالرضا کاظمینی
زینب هوشمندپناه عباس عالم زاده
به منظور اصلاح موتاسیونی گندم نان رقم شیراز، آزمایشی در منطقه باجگاه، شیراز طی سال های 89-1388 انجام شد. به این منظور بذرهای رقم شیراز توسط دزهای مختلف gy50، gy100، gy150، gy200، gy250، gy300،gy350 و gy400 اشعه گاما تیمار شدند. اثر دزهای مختلف اشعه گاما بر صفات عملکرد دانه، اجزا عملکرد دانه و تحمل به خشکی، نسبت به شاهد بررسی شدند. پژوهش در غالب چهار آزمایش مختلف انجام شد: 1) آزمون جوانه زنی، 2) بررسی سبزکرد و روند رشد در گلخانه، 3) بررسی سبزکرد، روند رشد، عملکرد و اجزا عملکرد دانه در مزرعه، 4) انتخاب تک بوته های جهش یافته با عملکرد بهتر نسبت به شاهد در شرایط تنش خشکی در مزرعه. تخمین عملکرد بر اساس برداشت تک سنبله از هر بوته صورت گرفت. در آزمایش مزرعه ای، 120 سنبله انتخاب و اندازه گیری ها و ارزیابی های لازم برای کشت جهش یافته های مناسب در نسل بعد انجام شد. هیچ تفاوت معنی داری در سرعت روند رشد در واحدهای آزمایشی تحت اثر تیمارهای مختلف در آزمون جوانه زنی، کشت گلخانه و مزرعه مشاهده نشد. اثر تیمارها بر صفات سبزکرد، تراکم بوته در واحد سطح، تعداد سنبلچه در سنبله، عملکرد بیولوژیک و عملکـرد دانه معنی دار بود. در مزرعـه با شـرایط رطوبتـی مطلوب، تحت اثر دزهـای gy400 و 150، سنبلچه هایی با 4 و 5 گلچه بارور مشاهده شد. در دزهای gy400 و 200 به ترتیب تا 8 و 9 عدد بذر در سنبلچه نیز مشاهده شد. همچنین در دز gy400 جهش یافته هایی که تا 111 عدد بذر در سنبله تولید کردند نیز مشاهده شد. در مجموع دز gy200 علاوه بر ایجاد تغییرات، مفیدترین اثرات را بر اجزا عملکرد داشت و این در حالی بود که دزهای gy400 و 350 و 300 کشنده ترین دزها شناخته شدند و طیف وسیع تری از ناهمگنی صفات را بوجود آوردند.
کاظم بهرامی یحیی امام
به منظور مطالعه بررسی پاسخ رشد و عملکرد پنج رقم جو به کاربرد غلظت های متفاوت سایکوسل پژوهشی در دو سال زراعی 91- 1390و 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز طراحی و اجرا شد. آزمایش به صورت طرح کرت های یک بار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل دو فاکتور غلظت سایکوسل در سه سطح: صفر (آب به عنوان شاهد)، 2 و 4 گرم ماده موثره در لیتر به عنوان عامل اصلی و ارقام جو در پنج سطح: ویکتوریا، ریحان، جنوب، گرگان، والفجر به عنوان عامل فرعی بود. نتایج نشان داد که محلول پاشی سایکوسل موجب کاهش ارتفاع ساقه همه ارقام جو در اوایل فصل رشد شد، هر چند کاهش ارتفاع بوته این تیمارها در انتهای فصل رشد جبران گردید؛ به طوری که تفاوت معنی داری بین ارتفاع نهایی بوته های تیمارشده با شاهد وجود نداشت. سایکوسل اثر مثبتی در ازدیاد شاخص سطح برگ در طول فصل از 150 روز پس از کاشت به بعد داشت، و بیشترین مقدار آن 210 روز پس از کشت مشاهده شد. وزن خشک بوته های محلول پاشی شده در طول فصل رشدافزایش نشان داد و تاثیر مثبت غلظت 4 بیشتر از 2 گرم در لیتر بود. بیشترین ارتفاع ساقه، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت در رقم ریحان؛ بیشترین سنبله بارور در متر مربع و طول سنبله در رقم ویکتوریا؛ و بیشترین تعداد دانه در سنبله در رقم والفجر مشاهده شد. نتایج نشان داد که بوته های محلول پاشی شده با سایکوسل دارای شاخص سطح برگ، طول سنبله، وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت بیشتری بودند. سایکوسل با غلظت 4 گرم در لیتر تاثیر بیشتری بر رشد و عملکرد ارقام جو داشت. به طور کلی تفاوت قابل توجهی در پاسخ ارقام به تیمار سایکوسل مشاهده گردید، به نحوی که؛رقم های ریحان و گرگان به ترتیب دارای بیشترین و کمترین پاسخ به محلول پاشی سایکوسل بودند. با توجه به نتایج این پژوهش می توان رقم ریحان را به کشاورزان در شرایط کاربرد سایکوسل توصیه کرد.