نام پژوهشگر: مرتضی پاک جو
مرتضی پاک جو عبدالمجید ثامنی
چکیده اثر شوری و سدیم آب آبیاری بر ضرائب معادلات نفوذ آب در دو خاک آهکی به کوشش مرتضی پاکجو نفوذ و مدلسازی آن یکی از پارامترهای مهم در طراحی و اجرای پروژههای آبیاری، زهکشی و حفاظت خاک است که تحت تاثیر خصوصیات مختلف خاک و میزان شوری و سدیم آب آبیاری میباشد. هدف از این تحقیق بررسی میزان نفوذپذیری در شرایط متغیر شوری و شوری-سدیمی بودن آب آبیاری است. در این تحقیق میزان نفوذ عمودی آب به خاک از روش صحرایی استوانههای مضاعف جهت انتخاب بهترین مدل از پنج مدل نفوذ کوستیاکف-لوئیز، کوستیاکف، هورتون، سازمان حفاظت خاک آمریکا (scs) و فیلیپ مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. پژوهش با 4 سطح شوری آب (5/0، 3، 6، 12 دسیزیمنس بر متر) و 4 سطح نسبت جذب سدیم (5/0، 10، 20، 30) و در دو کلاس بافت (سری دانشکده با بافت شنی و رسی تا رسی و سری کوی اساتید با بافت شنی و رسی سنگریزهدار) با 5 تکرار انجام شد. ضرایب مدلهای مذکور به روش حداقل مجموع مربعات خطا (sse) تعیین گردید. جهت بررسی صحت عملکرد مدلهای نفوذ، از آمارههای ارزیابی استفاده شد. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که مدل کوستیاکف-لوئیز بهترین مدل برای بیان کمی فرایند نفوذ آب به خاک در خاکهای آهکی مورد مطالعه است. نتایج نشان داد که بیشترین عامل تاثیرگذار بر ضرایب در معادلات تجربی، بافت خاک میباشد. طبق نتایج، در خاک سری دانشکده sar=30 نسبت به تیمار شاهد (sar=0/5) سبب افزایش ضریب a مدل فیلیپ به مقدار 6/166% شده است و در sar=30 وقتی شوری آب برابر باds/m 6 باشد، از اثرات مخرب سدیم بروی خاک جلوگیری کرده است. کلمات کلیدی: مدلهای نفوذ آب در خاک، ضرایب مدلهای نفوذ، شوری و سدیم آب آبیاری.