نام پژوهشگر: مینا اسفندیاری

بررسی تولید لیگنان ها در کشت سلول و اندام های مختلف گیاهچه و گیاه کامل linumpersicum
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم 1391
  مینا اسفندیاری   مظفر شریفی

گیاه linum persicum. متعلق به خانواد? linaceae و انحصاری ایران می باشد. این گیاه به دلیل داشتن ترکیبات لیگنانی بویژه پودوفیلوتوکسین، که دارای ارزش دارویی در درمان سرطان می باشد در زمر? گیاهان دارویی قرار می گیرد.پودوفیلوتوکسین در میان لیگنانها به این علت که برای تولید سه مادّ? ضدّ سرطان مهم etoposide ، teniposide و etophose به کار می رود از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در زیست فناوری بر روشهای تولیدی جایگزین برای افزایش محصولات طبیعی تمرکز زیادی وجود دارد. یکی از روشهایی که امروزه بیش از هر موضوع دیگر در زمینه بررسی متابولیت های گیاهی مورد توجه قرار دارد روش کشت اندام، بافت و سلول گیاهی است. با توجه به اینکه سنتز شیمیایی پودوفیلوتوکسین پیچیده و گران است بدست آوردن این ترکیب از کشت آزمایشگاهی منبع مناسبی برای تولید پودوفیلوتوکسین و سایر لیگنانها می باشد. تحقیق حاضر به منظور راه اندازی کشت کالوس، کشت سلول و کشت اندام هوایی و بررسی تولید ترکیبات لیگنانی در تیمار های مختلف هورمونی طرح گردید. میزان 6 لیگنان شامل، سکوایزولاریسی رسینول، لاریسی رسینول، پینورسینول، ماتارسینول، پودوفیلوتوکسین و 6 متوکسی پودوفیلوتوکسین در 16 محیط هورمونی با غلظت های (0، 0.4، 1 و 2 ) میلی گرم بر لیتر نفتالن استیک اسید و غلظت های (0، 0.2، 0.4 و 1 ) میلی گرم بر لیتر کینتین در کشت اندام هوایی مورد سنجش قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تغییر غلظت هورمون موجب تغییرات لیگنان ها می شود و بیشترین مقدار پودوفیلوتوکسین در محیط 1 میلی گرم بر لیتر نفتالن استیک اسید و 5/0 میلی گرم بر لیتر کینتین در کشت تعلیقی بدست آمد. همچنین 6 محیط منتخب هورمونی کالوس زا نیز مورد سنجش لیگنان های مورد نظر قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصله، بهترین محیط کالوس زا از نظر میانگین وزنی، محیط دارای 1 میلی گرم بر لیتر نفتالن استیک اسید توام با 4/0 میلی گرم بر لیتر کینتین بدست آمد. این محیط را به عنوان محیط برای مرحله ی کشت تعلیقی انتخاب شد و سپس میزان لیگنان های مورد نظر سنجیده شد.