نام پژوهشگر: مجتبی فضیلت خواه
مجتبی فضیلت خواه رحمت الله فرهودی
عمده طرح هایی که به منظور توسعه گردشگری در ایران تهیه شده اند به دلیل عدم توجه کافی به تمام ابعاد به همه ی اهداف مورد نظر دست نیافته اند. نگاه یکسویه این طرح ها به گردشگری در گذشته باعث شد که پایداری در آن ها نادیده گرفته شده و در مرحله اجرا به دلیل ضعف در حمایت جامعه میزبان با توفیق چندانی روبرو نباشد. توسعه پایدار گردشگری، رهیافتی کار آمد در حل مسائل پیش گفته محسوب می شود. در این پارادایم جدیدتلاش شده تا اصول اساسی توسعه و توسعه پایدار بیش تر مد نظر قرار گرفته تا خود گردشگری و اجزا و عناصر آن، چرا که در پارادایم توسعه پایدار گردشگری، گردشگری به مثابه یک چرخه برای توسعه پایدار تلقی می گردد. لذا در این پارادایم توسعه پایدار گردشگری به این صورت تعریف می شود: توسعه پایدار گردشگری فرآیندی است که نیاز های گردشگران فعلی و مناطق میزبان را برآورده می سازد، در حالی که فرصت های آینده را مورد حمایت قرار می دهد و تقویت می کند. در واقع در این تعریف حرکت به گونه ای است که پیش بینی می شود که منجر به مدیریت تمامی منابع به شیوه ای بشود که نیاز های اقتصادی، اجتماعی، زیبا شناسی و اکولوژیکی قابل تامین باشند، در حالی که یکپارچگی فرهنگی، انرژی، آب، هوا، زیستگاه، زباله، حیات وحش، فرآیند های اصلی اکولوژیکی، تنوع زیستی و ... حفظ گردد. هدف از این پژوهش توسعه گردشگری در جهت ایجاد توسعه پایدار بدون نیاز به منابع دیگر می باشد. این پژوهش یک «تحقیق نظری و همبستگی» است. داده های اولیه از طریق پرسشنامه حاصل شدند. داده های ثانویه با مطالعه کتابخانه ای و متون موجود و پژوهش های گذشته در مورد توسعه پایدار گردشگری و طرح توسعه منطقه یک تهران به دست آمدند. در تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss استفاده شده است. برای تحلیل توصیفی داده ها از آماره های میانگین ، میانه و مد استفاده می شود. روش های آماری برای آزمون فرضیه های تحقیق، ضریب همبستگی و تحلیل رگرسیونی چندگانه می باشد. در این نوشتار سه معیار از توسعه پایدار گردشگری(تامین نیاز های اقتصادی، اجتماعی، زیبا شناسی و اکولوژیکی، حفظ طبیعت و تنوع زیستی و حمایت جامعه میزبان) به منظور بررسی اثرات طرح های گردشگری بر توسعه پایدار در منطقه یک تهران مطالعه شده است. نتایج حاکی از تاثیر مستقیم این معیار ها بر توسعه پایدار در سطح منطقه یک است. به طوریکه معیار حمایت جامعه میزبان سهم بیشتری در این تاثیرات دارد گر چه تاثیر دو معیار دیگر نیز قابل توجه است. به نظر می رسد در این طرح ها از جامعه میزبان غفلت شده که همین امر سبب جلب توجه نگارنده در جهت توجه همه جانبه به این موضوع شده است.