مقدمه سلول های بنیادی مزانشیمی جدا شده از بافت های مختلف به عنوان منبع قوی سلول های بنیادی برای احیا و بازسازی بافت های آسیب دیده کاربردهای بالینی بسیاری دارند. سلول های جدا شده از بافت های مختلف، اگر چه از نظر مرفولوژی با یکدیگر تشابه دارند، اما ممکن است از لحاظ عملکردی و ایمونوفنوتایپی در پاساژهای مختلف با یکدیگر متفاوت باشند. مواد و روش سلول های تک هسته ای از بافت های خون بند ناف، مغز استخوان و چربی با استفاده از فایکول جدا شد. این سلول ها در محیط dmem کشت داده شد و پس از 3-5 روز سلول های بنیادی مزانشیمی به کف فلاسک متصل و بدین وسیله تخلیص شد و این سلول ها سه پاساژ متوالی کشت داده شدند. بعد از هر پاساژ سلول های بنیادی مزانشیمی را از فلاسک جدا کرده و با نشانگرهای (cd34, cd45, cd29, hla-dr, cd90, cd105) رنگ آمیزی کرده و با فلوسایتومتری آنالیز شد. نتایج نتایج بررسی فلوسایتومتری شاخص های آنتی ژنی سطحی سلول های بنیادی مزانشیمی هر سه بافت نشان داد که این سلول ها شاخص های اختصاصی سلول های بنیادیcd90، cd29 و cd105را در هر سه پاساژ متوالی به خوبی بیان می کنند و تفاوت معنی داری در میزان بیان هر سه نشانگر در سه پاساژ متوالی در هیچ کدام از بافت ها وجود نداشت. همچنین نتایج نشان داد که این سلول ها شاخص های اختصاصی سلول های بنیادی هماتوپوئتیک cd34،cd45 و hla-dr را در هر سه پاساژ متوالی به میزان بسیار کمی بیان می کنند. و میزان بیان این نشانگرها در پاساژهای مختلف با هم تفاوتی نداشت. بحث و نتیجه گیری با توجه به این نتایج می توان نتیجه گرفت که سلول های هر سه نوع بافت در سه پاساژ متوالی از نظر بیان شاخص های اصلی سلول های بنیادی مزانشیمی تغییری نکرده اند و در ایمونوفنوتایپینگ این سلول ها تغییری مشاهده نشد. همچنین بین سلول های بافت های مختلف نیز از نظر ایمونوفنوتایپی تفاوتی وجود نداشت. با توجه به نتایج به دست آمده و معایب و مزایای هر کدام از منابع مختلف سلول های بنیادی مزانشیمی به نظر می رسد که بافت چربی منبع نسبتا مناسب تری می باشد، به دلیل اینکه بدون اعمال شرایط تهاجمی بازده بالایی داشته و دسترسی به آن ها آسان می باشد و همچنین از سرعت تکثیر بالایی نسبت به منابع دیگر برخوردار است.