نام پژوهشگر: زهرا یزدان پناه جهرمی
زهرا یزدان پناه جهرمی حسین صادقی
با توجه به ضرورت مهار پدیده جهانی بیابان زایی و اهمیت توسعهی پوشش گیاهی در برنامههای اصلاح و احیاء مناطق خشک و بیابانی، شناخت سرشت و نیازهای بوم شناسی گونه های بومی مقاوم به خشکی و دارای کاربردهای چند منظوره نظیر ارزش حفاظت خاک، تامین خوراک دام، تولید فرآورده های دارویی و توانمند جهت ترسیب کربن، بسیار حائز اهمیت است. این پژوهش کاربردی به منظور بررسی ویژگیهای بومشناختی گونهی گیاهی ریش پهن boiss.platychaeteaucheri و شناسایی مهمترین عوامل محیطی موثر بر استقرار آن انجام گرفت. متغیرهای اقلیمی شامل میانگین بارندگی سالانه، تعداد روزهای بارانی، میانگین رطوبت نسبی سالانه، میانگین ماهانه دما، میانگین حداقل و حداکثر دما، حداقل و حداکثر دمای مطلق، متوسط دما، میزان تبخیر، ساعات آفتابی و روزهای یخبندان، همچنین ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک شامل سیلت، شن، رس، اسیدیته، شوری، نیتروژن، فسفر، کربن آلی و در نهایت ویژگی های زیست سنجی گیاه شامل درصد پوشش تاجی، تراکم و فراوانی در چهار سایت ناحیه رویشی خلیج و عمانی شامل لار، لامرد، داراب و جهرم مورد بررسی قرار گرفت. گروه بندی داده های اقلیمی از طریق عملیات خوشه بندی در نرم افزارminitab نسخه0/15و رابطه همبستگی درصد تاج پوشش گیاهی با عوامل محیطی به روش cca و به کمک نرم افزارpc-ordنسخه 0/4 انجام شد. نتایج نشان داد که از لحاظ شباهت اقلیمی، سایت جهرم و داراب در یک خوشه و سایت لار و لامرد در خوشه دیگر قرار می گیرند. بین درصد سیلت، شن، رس و اسیدیته در سایت-های چهارگانه اختلاف معنی داری در سطح پنج درصد وجود داشت. از بین عوامل اقلیمی میانگین رطوبت، حداقل دما، حداقل دمای مطلق سالیانه و حداکثر دمای مطلق سالیانه، از بین عوامل خاکی درصد سیلت، نیتروژن و کربن آلی و از بین عوامل پستی و بلندی درصد شیب بیشترین اثر را در استقرار گونه مورد مطالعه داشته اند. در نهایت، نقشهی پتانسیل رویشگاه گونه با استفاده از نرم افزارarc gis نسخه 3/9 در سطح استان فارس تهیه شد. واژه های کلیدی: platychaeteaucheri، متغیرهای محیطی، مدل سازی بوم شناسی، مراتع خشک و بیابانی، استان فارس.