نام پژوهشگر: نیما حضرتی گلخندان

بررسی مقابله ای قواعد واژه گزینی در علوم پزشکی و رایانه زبان فارسی و انگلیسی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده زبانهای خارجی 1390
  نیما حضرتی گلخندان   شهین نعمت زاده

در این تحقیق روش های واژه سازی به کار رفته در ساخت واژگان علوم رایانه و پزشکی بررسی و مقایسه شده اند. زبان انگلیسی در تولید علم زبان اول و زبان فارسی زبان دوم انگشاشته شده است. روش های واژه گزینی به کار رفته توسط فرهنگستان زبان فارسی ذکر شده در اصول و ضوابط واژه گزینی به عنوان چارچوب تحلیل روش ها به کار رفته است. در مجموع 4845 اصطلاح در علوم رایانه و پزشکی و معادل های انگلیسی آنها از مجموعه فرهنگ واژه های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی استخراج شد و هر یک به تفکیک روش واژه گزینی در یکی از 13 روش معرفی شده در اصول و ضوابط واژه گزینی و آثار گرهارد و بودین طبقه بندی شد. سپس این مجموعه هدف تحلیل های آماری قرار گرفت و نمودار های فراوانی و جداول رسم و ارائه شد. اشتقاق و ساخت عبارات نحوی متداول ترین روش ها در ساخت اصطلاحات علوم پزشکی و رایانه در زبان فارسی هستند. زبان انگلیسی، در ساخت اصطلاحات خود در علم پزشکی بیشتر از اشتقاق استفاده می کند اما در علوم رایانه متداول ترین روش واژه سازی استفاده از روش ترکیب و تولید واژگان مرکب بود. زبان فارسی در مقام زبان دوم در تولید علم بیشتر امر معادل گزینی را پی می گیرد که به علت وجود سابقه زبانی برای اصطلاحی که هدف یافتن معادلی برای آن است در مواقعی که منابع واژگان بسیط اجازه ایجاد واژگان مشتق را فراهم آورده است روی به سوی اشتقاق دارد، اما در زمان هایی که واژگان بسیط فارسی امکان ایجاد اشتقاق را فراهم نمی آورند دست به توضیح زده و ترکیبات نحوی را می سازد. علت یک چنین نتیجه ای در زبان انگلیسی را می توان در تاریخ واژه سازی در زبانهای اول و دوم جستجو کرد. واژگان پزشکی سابقه ای طولانی در زبان انگلیسی دارند و به علت نزدیکی به ریشه های یونانی و لاتین این زبان روند اشتقاقی تولید آنها مبرهن است. اما علوم رایانه علمی جدید است و سابقه زبانی چندانی ندارد، به همین علت زبان انگلیسی به استفاده از منابع موجود زبان خود روی می آورد و دست به ترکیب می زند.