نام پژوهشگر: مصطفی جعفر پیشه
جبار حسین اعوان مصطفی جعفر پیشه
موضوع تحقیق حاضر طهارت و نجاست اهل کتاب می باشد که هدف اصلی آن همه روشن شدن حکم شرعی آنها از جهت نجس یا پاک بودن است. این رساله مشتمل بر چهار فصل است، فصل اول دارای دو گفتار است در گفتار اول واژه حکم نجاست یعنی معنای کلمه نجس در لغت و اقسام و تعاریف آن به طور کلی بررسی شد. و در گفتار دوم واژه موضوعات حکم یعنی معنای کفر در لغت و اصطلاحی و اقسام و اسباب آن از قبیل انکار ضروری و انحراف اعتقادی یعنی غلات، خوارج و نواصب بررسی شد. و سپس در نهایت اهل کتاب و مصادیق آنها مشخص شد و مجوس، صابئین نیز از حیث دیدگاه علما و روایات مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در فصل دوم: ادله طهارت اهل کتاب بررسی شد، این نیز دارای سه گفتار است، در گفتار اول طهارت اهل کتاب در قرآن یعنی آیه دال بر طهارت بررسی شده است. و در گفتار دوم روایات دلالت کننده به طهارت اهل کتاب از حیث سند و دلالت بررسی شد، و در گفتار سوم قاعده طهارت و اصل برائت مطرح شده است. در فصل سوم: ادله نجاست اهل کتاب بررسی شده است و این دارای سه گفتار است. در گفتار اول نجاست اهل کتاب در قرآن یعنی آیه دال بر نجاست مورد نقد و بررسی قرار گرفت و گفتار دوم مشتمل بر روایات است که در آن روایات دال بر نجاست اهل کتاب از حیث سند و دلالت مورد مناقشه قرار گرفت. و در گفتار سوم اجماع در مسأله نقد و بررسی شد و فصل چهارم مشتمل بر جمع ادله و بررسی از دیدگاه حضرت امام خمینی(ره) از حیث آیات و روایات و در اقوال علمای اعلام و دلایل آنها را مناقشه نمودیم. و در پایان تحقیق خود به این نتیجه رسید که اهل کتاب پاک هستند. در آخر یک خاتمه به عنوان نتیجه رساله آوردم
جاوید اقبال نقوی علی رحمانی سبزواری
گاهی نوع قرائت آیه و یا کلمات قرآنی می تواند احکام فقهی را تغییر دهد، و این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به بررسی نقش این موضوع در استنباط احکام شرعی پرداخته است. مصاحف اولیه، بدون نقطه و اعراب بود، و نقل و روایت این مصاحف نیز اگرچه بر حفظ و ضبط استوار بود اما لهجه افراد، و همچنین اجتهاد در انتخاب قرائات بر اساس مرجحات، در مجموع سبب گردید تا اختلاف قرائات، فراگیر شود. بسیاری از علما شرایطی را برای شناخت قرائت صحیح مطرح کرده اند اما این شرایط به آسانی محقق نمی گردد و بهتر آن است که همگام با دیدگاه اهل بیت (، قرآن موجود در میان مسلمانان را ملاک قرار دهیم. درباره حجیت قرائت ها نیز اگرچه برخی به ادله حجیت خبر واحد استناد کرده اند اما حق آن است که قرائات مختلف حجیت ندارد و تنها قرائتی دارای حجیت، همان است که از صدر اسلام تا به حال، سینه به سینه نقل شده است. اما در طول تاریخ اسلام، فقهایی بر اساس این قرائت ها فتوا داده اند؛ مثلاً در آیه حیض، اختلاف در قرائت عبارت "حتی یطهرن" موجب شکل گیری دو حکم شده است؛ اگر این عبارت به تخفیف قرائت شود، حکم جواز هم بستر شدن با زن بعد از پاکی از حیض، و پیش از غسل احراز می گردد؛ اما اگر به تشدید قرائت شود، هم بستر شدن با زن پیش از غسل حیض جایز نخواهد بود. همچنین در آیه وضو، اگر واژه "أرجل" را به کسر بخوانیم و عطف به "رووس" بدانیم، حکم آن وجوب مسح پا در وضو خواهد بود؛ اما اگر "أرجل" را به فتح بخوانیم و عطف به "وجوه" بدانیم، حکم آن وجوب شستن پا در وضو خواهد بود. همچنین در آیه ای که موارد نقض وضو را بیان می کند، اختلاف در قرائت "لامستم" و "لمستم" حکم فقها را مختلف نموده است؛ که امامیه قرائت "لامستم" را که کنایه از جماع است، درست می داند و لمس زنان را باعث نقض وضو نمی داند. در بسیاری از آیات الاحکام، این اختلاف در قرائت، و تفاوت حکم وجود دارد.