این پژوهش، از منظری فقهی، حکم منکر یکی از ضروریات دین اسلام و کافر یا مرتد بودن او، همراه با شرایط آن بررسی می شود.

این نوشتار با استناد به آیات قرآن کریم و روایات معصومین(، به تشریح اهمیت و آثار تدبر و تفکر برای رسیدن به معرفت و شناخت عمیق از دین می پردازد و ضمن بیان کیفیت و شروط تدبر در قرآن، به شبهه هایی چند در این باره پاسخ می دهد. نویسنده در چهار فصل ابعاد مختلف تدبر در قرآن کریم را بررسی کرده است. وی در فصل اول با اشاره به معنای لغوی و اصطلاحی تدبّر، حجم فراوان احادیث وارد شده از اهل بیت( در این موضوع به ویژه تدبر در قرآن کریم را نشانه اهمیت این مسأله بر می شمارد. فصل دوم از پژوهش حاضر به کیفیت تدبر و شروط تدبر مطلوب در قرآن کریم برای فهم صحیح از قرآن اختصاص دارد و تعامل با قرآن، تلاوت سطحی از قرآن، اهتمام های ثانویه از قرآن و فهم و انس با قرآن و عدم تحجر و تنگ نظری به آیات قرآن، از شرایط فهم و تدبر کردن درآن عنوان شده است. در فصل سوم برخی از شبهه ها درباره تدبر در قرآن و پاسخ آن ها ارائه می شود، که عمدتاً در زمینه بعضی روایات مربوط به نهی از تدبر در قرآن، عدم فهم عام و خاص، مطلق و مقید و ناسخ و منسوخ در قرآن، احتمال خطا در فهم قرآن، مشکل بودن آیات قرآن و عدم فهم دقیق این آیات است. آثار و برکات فهم قرآن بر اثر تدبر در آن، روش تدبر صحیح در قرآن، شروط تدبر در قرآن، فهم جزء به جزء قرآن و فهم سیاق آن، چگونگی انتقال فرهنگ تدبر در قرآن به نسل های آینده، فهم تاریخی از قرآن و فهم ابعاد مختلف حقایق آن، از دیگر مندرجات فصل سوم از این نوشتار محسوب می شود. در فصل چهارم برخی مصادیق تدبر در قرآن، مانند کشف معنای رحمت الهی در قرآن، مفهوم رحمان و رحیم، رحمت خاصه و عامه الهی، مقومات رحمت خاصه، تفسیر بسم الله الرحمن الرحیم و روایات مربوط به آن بیان شده و بدین وسیله روش تدبر در قرآن و شرایط و مقدمات آن ارائه گردیده است.

یلاحظ الدارس تشویشا فی ابحاث العقل العملی ,تشویشا یستدعی الفحص والمتابعه ویحتاج الی کشف الغموض الذی طال هذه الفکره . لقد استبصرنا بحث العقل العملی فی کلمات علماء اصول الفقه وراینا الاهتمام الکبیر الذی یولیه الاعلام لحجیه العقل وما ترتب علی هذه الحجیه من ابحاث مفصلیه شکلت النواه الاساسیه کثیر من البحوث . لاحظنا الکثیر من الاخفاقات فی مجال التدلیل بهذه المفرده, عدنا نتسائل عن السبب ومن ثم العلاج لکن هذا الامر لم یکن متسنیا دون قراءه جاده لجذور البحث لیست فی کلام الاصولیین وانما وفد الیهم من العلوم الاخری من علوم الحکمه الخالده ومن ثم ابحاث علم الکلام