پژوهش حاضر بر اساس این سوال اصلی طرح گردیده است که آیا عناصر و مولفه های مورد بحث در نهضت عاشورا، از نگاه کلامی می توانند توجیه کننده ضرورت نهضت، مشروعیت و مفید بودن آن باشند یا نه؟ این پایان نامه در قالب چهار فصل بیان شده، در فصل اول تحت عنوان کلیات به بررسی بیان ضرورت پیشینه تحقیق و مبادی تصوری موضوع پرداخته شده، در فصل دوم این مطلب مد نظر بوده، که آیا قیام کربلا چه اهدافی را تعقیب می کرده و برای رسیدن به آنها چه استراتژی و رویش را به کار گرفته است؟ سوال مذکور با توجه به عنصر موقعیت شناسی و سیره عملی و کلامی امام در جریان نهضت جواب داده شده است. در فصل سوم آگاهی امام به شهادت اثبات گردیده و به شبهات مطرح در این مورد جواب گفته شده است. و در فصل چهارم علل استمرار عزاداریهای حسینی و فلسفه و حکمت آن مورد توجه بوده و بلاخره به نتیجه گیری از کل رساله می رسیم.

از ویژگیها و تفاوت اجتهاد در عصر حضور و غیبت بحث کردیم. و با بررسی منابع و مدارک استنباط در عصر حضور به این نتیجه رسیدیم که فقیهان در عصر حضور وجود داشتند و از طرف امامان معصوم در ابعاد گوناگون برای رشد و هدایت بشر و حفظ نظام الهی وظایفی را به عهده داشتند با این تفاوت که در عصر حضور اجتهاد و کار استنباط فقیهان عصر حضور وکالت و نیابت و وظایف خاصی را داشتند ولی در عصر غیبت کار استنباط و اجتهاد و احکام گسترش یافته و پیچیده و دشوار و جزئی تر شده است. وظایف فقیهان عصر حضور در عصر غیبت عمومیت پیدا کرده و فقیهان در عصر غیبت نیابت عامه از امامان معصوم را دارا می باشند و همان وظایف پیامبر اسلام و امامان معصوم از قبیل مرجعیت دینی و پاسخگویی به همه نیازهای بشر و ترویج و تبلیغ تفسیر و اجراء احکام و قوانین اسلام ناب را بعهده دارند.

این پایان نامه مشتمل بر سه فصل است فصل یکم کلیات و مفاهیم و فصل دوم تعادل و تراجیح و فصل سوم کار برد تعادل و ترجیح در مسئله نماز جمعه عنوان شده است. فصل یکم بحث کلیات و مفاهیم که در آن بحث اهمیت و ضرورت و پشینه بحث و ذکر کتابهای که تا به حال تألیف شده وبیان مختصر معنای واژه کلیدی و بیان سوال اصلی و فرعی می باشد. فصل دوم که تعادل و تراجیح بحث شده است که مشتمل بر سه گفتار است. گفتار اول با توجه به اهمیت این بحث در تعادل و تراجیح ، بحث تعارض و شرائط و اقسام آن را مطرح می کنیم. گفتار دوم بیان تعادل و شرائط و اقسام آن و قاعده اولیه و قاعده ثانویه و اخبار علاجیه است. گفتار سوم بیان تراجیح و شرائط و اقسام آن از لحاظ استقلال از اخبار و عدم استقلال آن و از لحاظ منصوص و غیر منصوص. در پایان این فصل جمع بندی و نتیجه گیری می شود. فصل سوم که کار برد تعادل و تراجیح در مسئله نماز جمعه است مشتمل بر سه گفتار است. گفتار اول بر رسی ادله روائ حکم نماز جمعه و به کار گرفتن بحث تعادل و تراجیح در این مسئله است. گفتار دوم بر رسی ادله روائ شرط وجوب نماز جمعه و به کار گرفتن تعادل و تراجیح در این مسئله است. گفتار سوم بر رسی ادله روائ شرط فعل نماز جمعه و به کار گرفتن تعادل و تراجیح در این مسئله است. در پایان این فصل جمع بندی و نتیجه گیری می شود. در پایان خلاصه نتیجه را ذکر می کنیم و همچنان پیشنهادات و انتقادات را بیان می کینم.