در این نوشتار، با استفاده از اشعار شاعران مختلف، اعم از شیعه و سنی، فضایل و شخصیت امام علی(ع) بیان شده است. این اشعار برگرفته از احادیث پیامبر اسلام و اهل بیت(ع) و آیه های قرآن کریم می باشد. مبنای اشعار، ترسیم وقایع مهم تاریخ زندگی امام علی(ع) و نیز گوشه هایی از فضایل و مناقب آن حضرت است که در پنج فصل تدوین گردیده است. فصل اول، ضمن درج اشعاری در زمینه میلاد علی(ع) و پرورش او در دامان پیامبر اسلام(ص) و تربیت نبوی آن حضرت؛ به حوادث مهم زندگانی امام علی(ع) در دوران نبوت پیامبر اسلام و فضایل آن امام در این دوره اشاره کرده و به شرح و بررسی محتوای این اشعار پرداخته است. در فصل دوم، وقایع مهم و تلخ زندگانی امام علی(ع) در دوران پس از رحلت پیامبر اسلام و مسأله غصب خلافت و انزوای اجباری امام علی(ع) در قالب شعر بیان و نیز به شرح کوتاهی از مضمون این اشعار پرداخته است. در فصل سوم، اشعاری در مورد بیعت مسلمانان با امام علی(ع) به عنوان خلیفه درج گردیده و توضیحاتی در مورد این اشعار داده شده است. در فصل چهارم، جنگ های سه گانه امیرالمومنین، یعنی جنگ جمل، جنگ صفین و جنگ نهروان به زبان شعر وصف گردیده و فضایل و شجاعت امام علی(ع) در این جنگ ها منعکس شده است. در فصل پنجم، اشعاری در رثا و مصایب امام علی(ع) بیان گردیده و توضیحاتی اجمالی از محتوای این اشعار ارائه و نویسنده سعی کرده است اشعار مهم و با مضامین عالی را که از سوی شاعران، از صدر اسلام تا عصر کنونی در مورد سیره عملی امام علی(ع) و اوصاف آن بزرگوار سروده شده است، گردآوری نماید و در آینه شعر به تبیین شخصیت والای معنوی آن حضرت بپردازد. اشعار جمع آوری شده از قرن اول هجری به بعد بوده و ابعاد مختلف علمی، اخلاقی، عبادی، سیاسی، اجتماعی و عرفانی امیر مومنان در قالب آن ها ترسیم شده است.

چکیده : این پژوهش به بحث درباره ضوابط و قواعد عرضه حدیث بر قرآن کریم، جهت فهم میزان اعتبار حدیث از حیث سند و دلالت پرداخته و فواید رجالی و درایه ای عرضه روایات بر قرآن را بیان می کند. نوشتار حاضر در چهار فصل تدوین شده است. نویسنده در فصل اول کلیات تحقیق، مانند مفهوم لغوی و اصطلاحی حدیث، قرآن، سنّت، وضع، عرضه، حدیث، خبر و اثر را ارائه و در فصل دوم مباحث اساسی مربوط به عَرضه حدیث بر قرآن را مطرح می کند. این مباحث شاملِ نسبت بین قرآن و سنّت، بین بودن قرآن کریم در دلالتش، اهل بیت پیامبر اسلام به عنوان تجلّی سنّت و امنای قرآن، ادلّه منکران حجّیت ظواهر قرآن، راهکارهای حلّ اجمال و ابهام از آیات قرآن کریم، از قبیل تقیید مطلق، تخصیص عام، تبیین مُجمل و کشف امور مشکل و رفع ابهام از قرآن و روایات است. فصل سوم به تشریح قاعده عرضه حدیث بر قرآن می پردازد. نگارنده ابتدا داستان منع تدوین حدیث و علل آن و نیز توجیهات ابوبکر و عُمر و برخی از عالمان اهل سنّت در این زمینه را ارزیابی می کند؛ سپس به بررسی جایگاه سنت نسبت به قرآن و قدرت داشتن روایات در تخصیص زدن آیات عامّ قرآنی می پردازد، و سرانجام دلیل ضرورت عرضه روایات بر قرآن را بیان کرده، تحلیل خود را از روایاتی که دستور به چنین کاری داده اند، ارائه می دهد. آن گاه اقسام عرضه روایات بر کتاب و تفسیر فریقین را در این زمینه مطرح می کند. در فصل چهارم نویسنده برای خدشه کردن در برخی روایات جعلی در باره فضایل ابوبکر و عّمر به عرضه آن ها بر قرآن کریم همّت گمارده و ارکان این قبیل از احادیث جعلی را متزلزل می سازد. وی در پایان نتیجه می گیرد: عرضه کردن روایات ساختگی بر کتاب خدا معیار خوبی برای پالایش احادیث وضعی محسوب می شود؛ زیرا بسیاری از اختلاف نظرهای فقهی و اعتقادی شیعه و اهل سنّت را حلّ کرده و تکلیف احادیثی را که ریشه در اصول فقهی و عقیدتی مسلمانان نداشته و فقط جنبه هایی سیاسی و برداشت های مقطعی داشته اند روشن می سازد