در این نوشتار، ابتدا واژه ولایت در قرآن، معارف اهل بیت و فقه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و ثابت شده است که کلمه ولایت انصراف به معنای حاکمیت و زعامت داشته وهمان معنای حقیقی اوست . سپس اقسام ولایت از قبیل ولایت تکوینی و ولایت تشریعی و ولایت در تقنین و قانون گذاری مورد کنکاش قرار گرفته و ثابت شده است که ولایت به معنای حاکمیت اجتماعی است. آنگاه به انواع ولایت ها از قبیل ولایت الله ،ولایت پیامبر (ص) ولایت امام معصوم پرداخته، در صدد بحث و کاوش در خصوص ولایت فقیه شدیم، در این راستا ثابت کردیم که گستره ولایت فقیه همزمان است با دوره ای که فقه شیعه از حالت پراکندگی در آمده: شکل گرفته است، به همین جهت ، فقها ابتدا آن را در ابواب فقه آورده اند. مسلم است که فقها همگی ولایت فقیه را پذیرفته اند. برخی آن را از باب ادله نقلی ثابت کرده و عده ای ادله نقلی را از لحاظ سند و دلالت کافی ندانسته و لذا آن رااز باب اخذ به قدر متیقن یعنی دلیل عقلی در امور حسبیه قائل شده اند. با معنایی که ما از امور حسبیه کردیم هیچ تردیدی در پذیرش این دیدگاه در خصوص ولایت فقیه باقی نخواهد ماند، اختلاف در مبانی، در اینجا ناشی از برداشت ها بوده است که ما در جای خود حل کردیم. برخلاف دیگر اندیشمندان که ولایت فقیه را از مباحث کلام دانسته نگاه از دریچه فقه آن را مورد بررسی و کاوش قرار می دهند، ما ولایت فقیه را از منظر و کانال کلام مورد بررسی قرار دادیم با مطرح کردن شش دلیل عقلی به عنوان قاعده لطف و ضرورت رهبری، ضرورت نظم در جامعه اسلامی، اخذ به قدر متیقن، تحصیل مصلحت لازم، کفرزدایی و ولایت فقیه بر توسعه این بحث را از طریق عقل ثابت کردیم. از آن جا که این ادله از مستقلات عقلیه هستند دلیل کافی برای اثبات ولایت فقیه خواهند بود و نیز ادله نقلی را در این خصوص از لحاظ جستار و دلالت مورد بررسی قرار داده ثابت کردیم که اینها مثبت ولایت فقیه می باشند و از ایرادهای وارده در این روایات کاملا پاسخ داده شده است. در فصل آخر ما رابطه ولایت فقیه و نظارت و لایت فقیه و و کالت ، ولایت و شوری، ولایت و توتالیتاریسم، ولایت و دیکتاتوری، ولایت و استبداد، ولایت و دموکراسی بررسی کرده، ثابت نموده ایم که ولایت فقیه بهترین روش حکومت در جهت رفاه و عدالت اجتماعی و تضمین حقوق بشراست.