نام پژوهشگر: احمد تاج آبادیپور
طیبه پوربافرانی احمد تاج آبادی پور
بخش وسیعی از خاک های دنیا از جمله ایران، جزء خاک های آهکی می باشند که در آن ها به دلیل ph و تثبیت بسیاری از عناصر غذایی کم مصرف از جمله منگنز، کمبود این عناصر مشاهده می شود. مقدار منگنز کل خاک اطلاعات زیادی درباره ی مقدار قابل استفاده ی آن توسط گیاهان نمی دهد، بنابراین، قابلیت استفاده منگنز در 12 خاک آهکی با دامنه وسیعی از خصوصیات شیمیایی با عصاره گیرهای mehlich1،mehlich3 ، edta-nh4oac،edta ، dtpa-naoac،dtpa ، dtpa-nh4hco3 و edta-(nh4)2co3 و با استفاده از پسته به عنوان گیاه آزمایشی مورد ارزیابی قرار گرفت. اهداف این مطالعه بررسی اثر کاربرد منگنز بر رشد و ترکیب شیمیایی نهال های پسته در تعدادی از خاک های آهکی با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی متفاوت، ارزیابی مقدار منگنز موجود در خاک به وسیله ی چندین عصاره گیر شیمیایی و تعیین رابطه ی بین منگنز عصاره گیری شده از خاک و منگنز جذب شده توسط نهال های پسته می باشند. برای این منظور یک آزمایش گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل سه سطح منگنز (0، 10 و 20 میلی گرم منگنز در کیلوگرم خاک به صورت سولفات منگنز) و 12 نوع خاک متفاوت از منطقه ی رفسنجان در جنوب ایران بود. نتایج نشان داد که کاربرد 10 میلی گرم منگنز در کیلوگرم خاک باعث افزایش معنیدار برخی پارامترهای رشدی گردید. ترکیب شیمیایی (غلظت و جذب) اندام هوایی و ریشه ی نهال های پسته هم تحت تأثیر کاربرد منگنز قرار گرفت. هم چنین نتایج نشان داد که استخراج منگنز توسط عصاره گیرها به صورت زیر کاهش یافت: mehlich3> edta-nh4oac> edta> dtpa-naoac> dtpa> dtpa-nh4hco3> edta-(nh4)2co3> mehlich1. بین وزن خشک شاخسار و جذب منگنز و منگنز عصاره گیری شده توسط عصاره گیرهای مورد استفاده همبستگی معنی داری وجود داشت. استفاده از معادلات رگرسیونی چند متغیره نشان داد که مقدار منگنز استخراج شده از خاک توسط عصاره گیرهای مختلف به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک از قبیل درصد رس، میزان ماده آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، کربنات کلسیم معادل و ph بستگی داشت. همچنین حد بحرانی منگنز بر اساس روش کیت-نلسون توسط عصاره گیرهای مختلف بین 2/0 تا 45 میلی گرم در کیلوگرم خاک به دست آمد.
نازنین ملک گل شیراز احمد تاج آبادی پور
کمبود آهن در گیاهان یک مشکل جهانی در تولید محصول در خاکهای آهکی میباشد. آزمایش گلخانهای به منظور بررسی تأثیر باقیمانده آهن بر رشد و ترکیب شیمیایی نهالهای پسته انجام گردید. همچنین شکلهای شیمیایی آهن ارزیابی گردید. دوازده نمونه خاک از مناطق مختلف رفسنجان و انار با سه سطح 0، 5/7 و 15 میلیگرم آهن در کیلوگرم خاک از منبع سکوسترین آهن 138 مخلوط گردید و سپس بذرهای پسته در آنها کشت گردید. یک سال بعد از مصرف آهن، مجدداً بذرهای پسته در این خاکها کشت گردید و نهالها به مدت شش ماه نگهداری شدند. در پایان دوره رشد، گیاهان برداشت شدند و اندام هوایی(برگ و ساقه) و ریشه پس از شستشو با آب مقطر و خشک کردن در آون جداگانه وزن شدند. غلظت عناصر آهن، منگنز، مس و روی در ریشه و اندام هوایی بهوسیله دستگاه جذب اتمی اندازهگیری شد. نمونههای خاک هوا خشک شدند و عصارهگیری دنبالهای آهن در نمونههای خاک با استفاده از روش اسپوزیتو و همکاران (1982) انجام گردید. نتایج نشان داد که کاربرد 5/7 میلیگرم آهن در کیلوگرم خاک باعث افزایش معنیدار وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه و قطر ساقه گردید. نتایج عصارهگیری دنبالهای نشان داد که بیش از 90 درصد آهن به فرم باقیمانده بود و بخش های تبادلی و جذب سطحی شده کمتر از 1/0 درصد را به خود اختصاص دادند. الگوی کلی توزیع آهن در نمونههای خاک قبل و بعد از کشت بهصورت زیر بود: آهن تبادلی<آهن جذب سطحی شده<آهن آلی<آهن کربناتی<آهن باقیمانده