نام پژوهشگر: محسن جانمحمدی
مرتضی حسین زاده محسن جانمحمدی
نقش گیاهان علوفه ای در تعلیف دام، و در نتیجه تامین نیاز انسان به فرآورده های دامی، از اهمیت غیر قابل انکاری برخوردار است.خشکی یکی از محدودیت های بزرگ است که تولید گیاهان را در سرتاسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. یکی از راه های مقابله با خشکی، استفاده از پیش تیمار بذر با غلظت های بهینه ی هورمون های رشد گیاهی است. سایکوسل به عنوان ترکیبی انیونی از پر مصرف ترین کندکننده های گیاهی بوده که یکی از اثرات مهم آن افزایش تحمل گیاهان به تنش خشکی و بهبود کارایی مصرف آب است. اسید سالیسیلیک یک تنظیم کننده ی رشد درونی بوده که در تنظیمات فیزیولوژیک گیاه مانند رشد، فتوسنتز، متابولیسم نیترات، تولید اتیلن، تولید گرما و گلدهی موثر است. همچنین، از بروز تنش های زیستی و غیر زیستی از قبیل شوری، تنش خشکی، سرما، گرما، فلزات سنگین جلوگیری می کند. تعیین تاریخ کاشت یکی از اولویت های تحقیقاتی در کشت هر محصول می باشد. به منظور بررسی اثرات کاربرد سایکوسل و اسید سالیسلیک در مراحل اولیه ی رشد کنگر فرنگی (cynara scolymus l.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار، تیمارهای پیش تیمار بذور شامل بذر خشک، هیدروپرایمینگ، پیش تیمار با سایکوسل (50 میکرومول، 150 میکرومول، 300 میکرومول، 450 میکرومول) و اسیدسالیسلیک (200 میکرو مول، 800 میکرومول، 1600 میکرومول، 2400 میکرومول) بودند. سه سطح تنش خشکی (شامل محیط های با پتانسیل صفر،6-و 12- بار) در آزمایشگاه پژوهشی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه مراغه انجام گرفت. همچنین آزمایشی برای بررسی تاریخ کاشت و غلظت های مختلف اسید سالسیلیک بر روی علوفه کنگر فرنگی به صورت فاکتوریل با طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرارانجام شد، فاکتور اول، تاریخ کاشت در سه زمان (30فروردین، 15اردیبهشت، 30 اردیبهشت)، و فاکتوردوم غلظت اسید سالیسلیک در سه مقدار (صفر، 700 و 1400 میکرومول). نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه نشان داد که پیش تیمار بذور با سایکوسل و اسید سالیسلیک، باعث افزایش شاخص درصد جوانه زنی، شاخص جوانه زنی، نخستین روز جوانه زنی، درازای ریشه و ساقه چه، وزن خشک گیاهچه، افزایش شاخص ویگور در شرایط مورد آزمون گردید. در شرایط کشتزار، تاریخ کاشت (سوم) مناسب باعث افزایش سطح برگ، تعداد برگ، وزن تر و خشک، میزان کلروفیل، میزان پروتئین، چربی، خاکستر و درصد ماده خشک گیاه کنگر فرنگی گردید. در شرایط کشتزار افشانه کردن اسیدسالیسلیک با غلظت 1400 میکرومول بیشترین تاثیر را نسبت به سایر غلظت ، در مورد صفات اندازه گیری شده در کشتزار داشت. کلید واژه ها: پیش تیمار ،تنش خشکی ، کنگرفرنگی، تاریخ کاشت، اسید سالیسلیک، سایکوسل،علوفه
زاهد صوفی محمودی فاطمه سفید کن
بادرشبی یا بادرنجبویه ترکی (dracocephalum moldavica) گیاهی است معطر و علفی. این گیاه از راسته لب گلی ها (lamiales) و تیره نعنائیان (lamiaceae) است. از خواص دارویی این گیاه می توان به خواص ضد باکتری و ضد ویروس (kucera et al., 2007)، آرام بخش (kennedy et al., 2004) اشاره نمود. علاوه بر آن این گیاه بعنوان طعم دهنده در صنایع غذایی مصرف دارد و در مقایسه با بتا هیدروکسی اسید، نگهدارنده بهتری برای مواد غذایی محسوب می شود (de ciriano et al., 2010). در اندام سبز این گیاه موادی مانند اسیداولئیک، سیترال، ژرانیول و رزماری اسید وجود دارد (awad et al., 2009). همچنین در برگ های بادرشبی تانن ها وجود دارند. از دیگر ترکیبات آن می توان لیمونن و فلاونوئیدها را نام برد. با وجود خواص متعدد دارویی و غذایی این گیاه هنوز اطلاعات جامعی در رابطه با میزان و نحوه مصرف کود و اثرات آن بر خواص دارویی این گیاه در دست نیست. به همین منظور آزمایشی مزرعه ای جهت بررسی اثرات مصرف خاک کاربرد و برگ مصرف کود زیستی (marvins organic gardensmog= ) و کود شیمیایی (n,p,k) در منطقه پیرانشهر انجام می گردد. تیمارهای مورد بررسی شامل =a شاهد (بدون مصرف کود)، b = کود شیمیایی (npk) مطلوب، c = کود آنزیمی ارگانیک mog (خاک مصرف در یک مرحله : بعد از کاشت)، =d کود آنزیمی ارگانیک mog(محلول پاشی در مرحله دیده شدن اولین گل در مزرعه)، =e کود آنزیمی ارگانیک mog (خاک مصرف در دو مرحله : 1- بعد از کاشت، 2- پنج تا شش برگی پس از تنک کردن)، =f کود آنزیمی ارگانیک mog(خاک مصرف در دو مرحله : 1- بعد از کاشت، 2- پنج تا شش برگی پس از تنک به منظور بررسی اثرات کودهای زیستی و شیمیایی بر روی گیاه دارویی بادرشبی، آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1391 در مزرعه تحقیقاتی اداره جهاد کشاورزی شهرستان پیرانشهر اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل 1= شاهد (بدون مصرف کود)، 2= کود شیمیایی (npk) مطلوب، 3= کود آنزیمی ارگانیک mog (خاک مصرف در یک مرحله : بعد از کاشت)، 4= کود آنزیمی ارگانیک mog (محلول پاشی در مرحله دیده شدن اولین گل در مزرعه)، 5= کود آنزیمی ارگانیک mog (خاک مصرف در دو مرحله : 1- بعد از کاشت، 2- پنج تا شش برگی پس از تنک کردن) و 6= کود آنزیمی ارگانیک mog (خاک مصرف در دو مرحله : 1- بعد از کاشت، 2- پنج تا شش برگی پس از تنک کردن و محلول پاشی در مرحله دیده شدن اولین گل در مزرعه) بود. صفات ارتفاع گیاه، تعداد سر شاخه های گلدار، ارتفاع اولین سر شاخه گلدار از سطح زمین، وزن تر گیاه، وزن خشک گیاه، درصد اسانس، محتوای کلروفیل، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد اسانس به طور معنی داری تحت تأثیر مصرف کود زیستی (mog) قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین وزن هزار دانه، درصد اسانس، عملکرد بیولوژیک، مقدار کلروفیل، وزن تر بوته، وزن خشک بوته، ارتفاع گیاه، تعداد سر شاخه های گلدار و عملکرد اسانس در تیمار 6 (اعمال کود آنزیمی mogخاک مصرف در دو مرحله : 1- بعد از کاشت، 2- پنج تا شش برگی پس از تنک کردن و محلول پاشی در مرحله دیده شدن اولین گل در مزرعه) و بالاترین طول اولین سر شاخه گلدار در تیمار 3 (کود آنزیمی mog خاک مصرف در یک مرحله : بعد از کاشت) به دست آمدند. نتایج آزمایش gc - ms نشان داد که تیمارهای کود زیستی mog باعث افزایش مواد تشکیل دهنده اسانس گیاه دارویی بادرشبو شدند به نحوی که سبب افزایش مواد sabinene، b-pinene، e-b-oeimene، linalool،trans limonene oxid ،neral ، geraniol و geranyl acetate به ترتیب به میزان 23، 8، 4، 28، 5، 28، 2 و 2 درصد نسبت به تیمار شاهد گردیدند. این مطالعه نشان داد کود زیستی (mog) در مقایسه با کود شیمیایی npk و شاهد (عدم مصرف کود) اثرات بهتری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه بادرشبی داشت