نام پژوهشگر: سهیلا حافظی
سهیلا حافظی سید محمد شبیری
این تحقیق از منظر روش شناسی یک تحقیق ترکیبی کیفی ( از نوع تحلیل محتوی) و کمی ( از نوع پیمایشی) است. ابتدا در قسمت اول، با رویکرد تحقیقات کیفی از روش تحلیل محتوی برای بکارگیری و اجرای روش (متد) نوریس در طراحی مدل آموزش همگانی محیط زیست استفاده شد. روش کار در این تحقیق در سه قسمت طراحی و اجرا شد. در بخش نخست طراحی مدل انجام شد. به این منظور ابتدا مفهوم " آموزش همگانی محیط زیست " با استفاده از مصاحبه با صاحبنظران و بازیابی متون علمی و بهره گیری از روش "شفاف سازی مفهوم " نوریس و بکارگیری تکنیک" تحلیل محتوی" ، طراحی مدل انجام شد. در بخش دوم از این تحقیق، بر اساس تکنیک دلفی با 34 نفر از متخصصین نیاز سنجی آموزش همگانی محیط زیست انجام گردید . و در بخش سوم با تدوین اهداف آموزشی وشناسایی منابع محتوی آموزشی،نظام آموزشی با رویکرد آموزش از دور طراحی گردید. در این مرحله، مشارکت کنندگان بر اساس نمونه گیری هدفمند از بین صاحبنظران آموزش محیط زیست از دانشگاهها و موسسات مرتبط انتخاب شدند. با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته متون پیاده سازی شدند. با بهره گیری از نرم افزار آنالیز داده های کیفی ، تم های اصلی آموزش همگانی محیط زیست استخراج شدند و مدل آموزش همگانی محیط زیست تدوین گردید. با تکیه بر این مدل گروه زنان خانه دار بعنوان یکی از گروه های درگیر در آموزش همگانی محیط زیست مد نظر قرار داده شد .سپس از رویکرد کمی از تکنیک دلفی در سه راند و استفاده از پانل تخصصی متشکل از ?4 نفر از صاحبنظران ، برای سنجش نیاز های آموزشی یادگیرندگان (زنان خانه دار) آموزش همگانی محیط زیست استفاده شد. پس از تبیین نیازهای آموزشی با تبیین اهداف و محتوای آموزشی ، طراحی آموزشی آموزش همگانی محیط زیست برای زنان خانه دار انجام گردید. یافته ها : مشارکت کنندگان شامل تعداد ? نفر مرد و ? نفر زن با میانگین سنی ?? سال (انحراف معیار ?/?) بودند. همه آنها دارای مدرک تحصیلی بالاتر از کارشناسی با گرایش محیط زیست و یا آموزش محیط زیست بوده اند. همچنین سه متن انتخابی از آئین نامه ها و بخش نامه های سازمانی در خصوص آموزش همگانی محیط زیست انتخاب شدند. تعداد ??? واحد معنایی استخراج شد. سپس این واحد هایی معنایی با توجه به ماهیت و مفهوم مضامین خوشه بندی گردید و نهایتا در شش کد (تم) اصلی استخراج و تنظیم شدند. این کدها شامل دغدغه مداری ، کار-گروه مداری ، شرابط مداری، روش مداری، فراگیر مداری ، حیطه مداری بوده است . از طرف دیگر به استناد مرحله دوم تحقیق و تکنیک دلفی ، پنج اولویت اولیه نیاز های آموزشی در آموزش همگانی محیط زیست زنان خانه دار ، روشهای تفکیک پسمانده در خانه ، تعاریف مفاهیم اولیه محیط زیست و آلودگی محیط زیست ، آلاینده های محیط زیست در محیط خانه ، شناخت وسایل آلوده کننده محیط زیست در خانه و پسمانده ها و روش های کنترل و بهره وری بوده است. نتیجه گیری : اگر چه آموزش همگانی محیط زیست از سال های دور در دستور کار مجامع بین المللی و دولت ها قرار گرفته است ، با این وجود با توجه به پیچیدگی و وسعت دامنه محیط زیست تعاریف متفاوتی از آموزش همگانی محیط زیست ارائه شده است. نتایج این تحقیق یک تعریف عملیاتی از " آموزش همگانی محیط زیست " ارائه کرده است که در توسعه یک مدل " آموزش همگانی محیط زیست " بکار گرفته شد. این مدل مفهومی ابعاد آموزش همگانی محیط زیست را بخوبی روشن و واضح کرد . بر اساس این مدل مفهومی طراحی آموزشی " آموزش همگانی محیط زیست" در یک گروه از مخاطبان آن یعنی زنان خانه دار انجام شد. از مدل مفهومی ارائه شده می توان در سایر گروهها ی مخاطب نیز یهره برداری نمود.