ابتلا به انواع تک یاخته های خونی و انگلهای داخلی در بین طیف وسیعی از پرندگان اعم از وحشی و صنعتی و بومی اتفاق می افتد که کبوتران نیز در میان از این قاعده مستثنا نیستند. موضوع مورد بررسی دراین پایان نامه بررسی میزان شیوع آلودگی انگلی کبوتر در شهر مشهد میباشد.در این مطالعه تعداد 30 کبوتردرسنین مختلف با تفکیک جنسیتی برابر(15 عدد ماده و 15 عدد نر) با گونه و نژاد همسان وبطور کاملا تصادفی از نواحی مختلف شهر مشهد ( شمال, جنوب, شرق, غرب ومرکز) به تعداد برابر(از هر منطقه جغرافیایی 3 عدد ماده و 3 عدد نر) در بهار 92 جمع آوری شد. نتایج به دست امده نشان میدهد از کل 30 نمونه تعداد یک نمونه(% 3.3) درگیر انگل جلدی آرگاس در منطقه جغرافیایی جنوب مربوط به جنس نر است. با تهیه گسترش خونی از سیاهرگ براشیال و روش رنگ آمیزی گیمسا مشخص شد تعداد 15 نمونه(% 50) (8 نر و7 ماده) درگیر یاخته خونی هموپروتئوس کلمبه که پراکندگی ان مربوط به جنوب ,شرق و غرب میباشد و یک نمونه (%3.3) درگیر یاخته خونی لکوسیتوزون در منطقه جغرافیایی جنوب و مربوط به جنس ماده میباشد. در بررسی مری که با سواپ با روش گسترش مرطوب روی لام تهیه شد و به روش تری کروم رنگ امیزی صورت گرفت تعداد 4 نمونه (%13.3) (3 نر و 1ماده) آلوده به انگل تریکوموناس در مناطق جغرافیایی جنوب و شرق یافت شد. در بررسی نای با گرفتن سواپ از نای و سیرنکس با رنگ آمیزی به روش ذیل نلسون تعداد 11 نمونه (%36.6)(6نر و5ماده) آلوده به کریپتوسپوریدیوم مربوط به مناطق جغرافیایی شمال ,جنوب وشرق یافت شد. در بررسی مدفوع به روش رنگ امیزی ذیل نلسون تعداد 4 نمونه (% 13.3)(2نرو2ماده) آلوده به کریپتوسپوریدیوم در منطقه جغرافیایی جنوب یافت شد. در این بررسی بین دو جنس نر وماده در مقایسه انگلهای هر ارگان و به تفکیک درهر منطقه جغرافیایی اختلاف معناداری یافت نشد(p>0.05). در این بررسی مقایسه انگلهای هر ارگان در جنس نر با جنس نر و جنس ماده با جنس ماده درمقایسه منطقه جنوب که بیشترین یافته های انگلی در انجا میباشد با سایر مناطق جغرافیایی دیگر داری اختلاف معنادار میباشد(p<0.05). با توجه به نگهداری وسیع و گسترده از کبوترها در مناطق و استانهای مختلف کشور و استفاده ازاین پرنده ی زیبا به مقاصد مختلف می توان نتیجه گرفت که توجه به وضعیت بهداشتی آن امری جدی و اجتناب نا پذیر است.با توجه به وجود میزبان های واسط از جمله پشه های کولیکوئیدس و سایمولیوم و مگس های هیپوبوسیده در انتقال آلودگی انگلی وافزایش اگاهی افراد ونظارت بهداشتی دقیق تر درکنترل چرخه میزبان واسط میتواند نقش بسزایی در عدم گسترش آلودگی انگلی در مناطق پرورشی داشته باشد. بطور کل در این بررسی به این مهم میتوان دست یافت که در مناطقی که رعایت اصول بهداشتی کمتر مورد توجه قرار می گیرد میزان شیوع آلودگیهای انگلی بیشتر میباشد. به نظر می رسد که عواملی از قبیل تفاوت های اقلیمی، فصلی و نژادی در وجود اختلاف نتایج بررسی حاضر با تحقیقات دیگر نقش داشته باشند. واژهای کلیدی:آلودگی انگلی ,میزبان واسط , کبوتر,مشهد .