نام پژوهشگر: علی همه خانی
علی همه خانی اسدالله اطهری
دراین پژوهش سعی بر آن شده است که به بررسی موانع تحقق دموکراسی در مصر تا قبل از سقوط رژیم مبارک وآغاز بهار عربی در منطقه خاورمیانه پرداخته شود. مصر از لحاظ سوق الجیشی از اهمیت بالایی در خاورمیانه برخوردار است.زیرا از موقعیت ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک خاصی برخوردار است به طوری که از روزگاران قدیم تا کنون مورد توجه خاصی بوده است. مصر از طریق کانال سوئز متصل کننده 3 قاره آسیا ، آفریقا و اروپا می باشد.این کشور از لحاظ وسعت و جمعیت بزرگترین کشور خاورمیانه عربی است و ازلحاظ نظامی بزرگترین ارتش منطقه را در اختیا ر دارد. مردمان این کشور نیز نوعی تفاخر ملی برای خود درنظر می گیرند و خود را بالاتر از دیگر مردمان جهإن عرب می دانند زیرا این کشور نسبت به دیگر کشورهای عربی از تاریخ و تمدن با شکوه و عظیمی برخوردار است و همچنین رهبر چندین جنگ بر علیه اسراییل است به همین دلیل مصر مورد احترام کشورهای عربی قرار گرفت. مصر بعد از اینکه سادات به قدرت رسید تغییر جهت داد و به سمت غرب و بویژه ایإلات متحده رفت و تبدیل به یار و متحد استراتژیک آمریکا گشت. وابستگی مصر به ایالات متحده باعث شد تا مصر با امضا قرارداد کمپ دیوید از دشمنان اسراییل جدا شده و تبدیل به یار صمیمی این کشور گشته است. این دوستی و صمیمیت در زمان حسنی مبارک چندین برابر گشت تا جاییکه مبارک گاز مصرفی اسراییل را با قیمت نازلی تامین می کرد. در حال حاضر مصر توسط شورای فرماندهی نظامی بعد از سقوط رژیم مبارک توسط مردم ، رهبری می شود. حسنی مبارک از سال 1981 میلادی درراس قدرت قرار داشت و از طریق سرکوب و برگزاری انتخابات تقلبی و تک کاندیدایی و اجازه شرکت ندادن به رقیبان در این انتخابات قدرت تا سال 2011 دردست داشت.سوال اینجاست که مصر با این سابقا طولانی در امر حکومت و دولت و علیرغم پیشتإزی در زمینه تحولات سیاسی درجهان عرب و اینکه کشور عربی است که گذار به دموکراسی را آغاز کرده است همچنان نتوانسته است به سمت دموکراسی حرکت کند. باید پاسخ داد که مصر به دلیل مشکلاتی که درجامعه و دولت پیش رو دارد نمی تواند به سمت دموکراسی حرکت کند. وجود دولت اقتدارگرا مهمترین عامل درعدم گذاربه دموکراسی درمصر است که از دیرباز در تاریخ این کشور وجود داشته است و بر روی عوامل دیگری همچون جامعه مدنی ، نخبگان ، مداخله نظامیان ، اقتصاد ، فرهنگ سیاسی غیر دموکراتیک و اسلام سیاسی تاثیر داشته است. در کنار این عوامل نمی توان نقش ایالات متحده آمریکا را به عنوان حامی و یار حسنی مبارک بیهوده انگاشت زیرا آمریکا با کمک های مالی خود از رژیم اقتدارگرای مبارک قصد دارد منافع خود و امنیت اسراییل را حفظ کند و خواهان تغییرات گسترده و بنیادین فضای سیاسی مصر نمی باشد.