علوم گوناگونی که در فرهنگ و تمدن اسلامی پدید آمده هر یک دارای اصطلاحات خاصی بوده اند.تصوف نیز از این قاعده مستثنی نبوده است؛ از این رو ، صوفیه همواره سعی کرده اند در بخشی از کتاب های خود اصطلاحات تصوف را تعریف کنند. با توجه به هدف اصلی این پژوهش، یعنی« بررسی رابطه اصطلاحات قصد، عزم و اراده با یقظه در عرفان اسلامی تا پایان قرن دهم» پژوهشگردر فصل نخست، مبانی عرفان و تصوف را تا پایان قرن دهم بررسی کرده و در فصل های دوم ، سوم و چهارم، به بررسی قصد، عزم، اراده و یقظه از لحاظ معنای لغوی ، در قرآن ، روایات و در دیدگاه عرفا پرداخته است . در بخش نتیجه گیری با توجه به هدف اصلی ذکر شده، این نتیجه به دست آمده است که عزم و قصد حالت آغازین حرکتی است که به واسطه ی نور یقظه در سالک پدید آمده است. البته باید توجه داشت که مبدأ در فعل، عزم و قصد است، امّا عزم و قصد توأم با اراده است و اراده برای عامه باشد و آن صحت قصد است و عزم و نیّت ، پایداری در طلب است. سالک در حرکت به سوی خدای متعال، تنها در آغاز به نور یقظه و بیداری نیاز ندارد؛ او برای اینکه در هر منزلی از منازل سلوک توقف نکند و از حرکت باز نماند، نیازمند عزم و قصد توام با اراده است و هم زمان نیازمند بیداری و انتباهی تازه است. بیداری و یقظه در هر منزل نیز به تناسب شرایط و ویژگی های همان منزل است و با بیداری در آغاز سلوک و دیگر منازل متفاوت است؛ جز این که« اصل به خود» آمدن و ادامه ی حرکت در همه یکسان خواهد بود. اینکه یقظه را آغاز سیر و سلوک و نخستین گام به شمار می‏آورند، از این روست که حرکت‏ به سوی خدا، پس از عالم بی‏خبری و با بیداری شروع می‏شود و گرنه سالک در تمام مراحل و منازل سلوک به نور یقظه نیازمند است. این پژوهش با روش اسنادی کتابخانه ای تنظیم شده است. کلید واژگان: عزم ، قصد ، اراده ، یقظ