نام پژوهشگر: روناک عربی
روناک عربی علی اصغر میرک زاده
امروزه راهاندازی شبکههای آبیاری برای ساماندهی و بهبود وضعیت کشاورزی در روستاهای کشور اقدام مهمی در جهت تسهیل فرآیند توسعه روستایی بهشمار میآید. راهاندازی شبکههای آبیاری در بعضی از استانهای کشور از جمله استان کرمانشاه به مرحله اجرا گذاشته شده است، ولی شواهد موجود حاکی از مشارکت کم بهرهبرداران در مدیریت این شبکهها میباشد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف کلی بررسی و تحلیل عوامل پیشبرنده و بازدارنده انتقال مدیریت، حفظ و بهرهبرداری شبکهی آبیاری ناحیه عمرانی d2 میاندربند در شهرستان کرمانشاه انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل تمام بهرهبرداران شبکه آبیاری ناحیه عمرانی d2 میاندربند شهرستان کرمانشاه بودند (n=417). با استفاده از فرمول کوکران تعداد 126 نفر از آنها به روش نمونهگیری طبقهای تصادفی با انتساب متناسب برای مطالعه انتخاب شدند. ابزار اصلی پژوهش برای جمعآوری دادهها و اطلاعات پرسشنامهای بود که روایی آن توسط پانل متخصصان و محاسبه روایی سازه و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی مورد قبول واقع شد. تجزیه و تحلیل دادهها در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرمافزارهای spsswin20 و lisrel8.54 انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که مشارکت اکثر بهرهبرداران مورد مطالعه در مدیریت شبکه آبیاری در حد متوسط و کم بود. نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی عوامل پیشبرنده واگذاری مدیریت شبکه آبیاری به بهرهبرداران را در 7 عامل، اقتصادی، آموزشی- ترویجی، حمایتی، فنی، فرهنگی، اجتماعی و مدیریتی و عوامل بازدارنده را در 9 عامل، فردی، مدیریتی، اجتماعی، حمایتی، اقتصادی، فرهنگی، آموزشی- ترویجی، زراعی و فنی طبقهبندی کرد. نتایج حاصل از تحلیل عاملی تأییدی، برازش و معنیداری مدلهای اندازهگیری عوامل پیشبرنده و بازدارنده واگذاری مدیریت شبکه آبیاری به بهرهبرداران را تأیید کرد. علاوه بر این، نتایج مقایسه میانگینها نشان داد که بین ترجیحات کشاورزان بر اشکال مختلف بهرهبرداری (دولتی، مشارکتی، خصوصی، تعاونی) از شبکه آبیاری اختلاف معنیداری وجود داشت، بهطوری که بهرهبرداران مورد مطالعه مدیریت دولتی شبکه آبیاری را ترجیح میدادند. نتایج این مطالعه دستاوردهای مناسبی را برای نهادهای درگیر در کار شبکههای آبیاری برای انتقال مدیریت شبکههای آبیاری به بهرهبرداران دارد.