نام پژوهشگر: طاهره منتخبی
طاهره منتخبی زهرا رهبرنیا
از دیرباز تاکنون مطالعه نشریات در تمامی کشورهای جهان، همواره یکی از ملاک های سنجش سطح فرهنگ جوامع به شمار می رفته است. امروزه نیز با توجه به گستردگی و تنوع مطبوعات موجود، توانمندی هر نشریه در میزان جذب و حفظ مخاطب و نیز آمار فروش، دقت نظر بالایی را می طلبد که از شناخت هرچه بیشتر هنجارها و ارزش های جامعه نشأت گیرد. برهمین اساس و با نظر به تعاملی که همواره در میان هنر و جامعه وجود داشته و خواهد داشت، در این پژوهش سعی بر آن شده تا با نمونه قرار دادن مجله "همشهری جوان" در کشور ایران و بررسی همه جانبه ی 48 شماره از آن که در سال 1390 منتشر شده است، به تحلیل فرمالیستی و جامعه شناختی آثار بر اساس آمار فروش و میزان موفقیت این مجله در جذب مخاطب و دریافت علاقه مندی های موجود در جامعه در نزد مخاطبین پرداخته شود. این تحقیق که به شکل توصیفی، تحلیلی و به صورت میدانی و با انجام مصاحبه هایی در این زمینه انجام گرفته است، به دریافت نتایجی نائل آمده که در زیر به صورت مختصر و در متن پایان نامه به صورت مشروح قابل ملاحظه است. از جمله نتایج به دست آمده از این پژوهش می توان به نکات زیر اشاره کرد: 1.آثار هنری برآمده از جامعه، با اقبال بیشتری از سوی مخاطبین مواجه می شوند. در واقع هنرمند مطالب را از جامعه دریافت و به شکل ویرایش شده بصری و کلامی به آنان باز می گرداند و از این طریق تعامل بین هنر و جامعه در هنرهای مخاطب محور شکل می گیرد. 2.بیشترین موارد از طرح روی جلدهای مجله "همشهری جوان" در سال 1390، مرتبط با برنامه های تلویزیون داخلی ایران است، در حالی که رتبه ی اول فروش در تهران و شهرستان ها متعلق به مضامین اجتماعی است و این مطلب نشان دهنده ی جذابیت بیشتر عناوین اجتماعی مهیج نسبت به تصاویر مشاهیر هنر و ورزش در نزد جوانان ایران است. 3. با وجود تلاش طراح در جهت طراحی خلاقانه ی روی جلد، تحلیل آمار فروش، نشان دهنده ی استقبال مخاطبین از جذابیت عناوین و محبویت مشاهیر، بیش از خلاقیت بصری طراحی روی جلد است. 4. اقبال بیشتر مخاطبین تهرانی به شماره 309 مجله که به تحلیل برنامه ی ماهواره ای "بفرمایید شام" اشاره دارد، در برابر توجه بیشتر مخاطبین شهرستانی به شماره هایی از مجله نظیر شماره 315 و 332 که به برنامه های تلویزیون داخلی ایران از جمله سریال "ستایش" و ستارگان دیگر تلویزیونی اختصاص یافته است، می تواند حاکی از استفاده ی بیشتر پایتخت نشینان از ماهواره و شهرستانی ها از تلویزیون باشد. 5. به دلایل عدیده ای از جمله عدم دسترسی هم سطح به امکانات و اطلاعات، "نظریه شکل دهی" جامعه شناسی هنر از سوی آثار هنری و هنرمندان، در مورد شهرستان ها و "نظریه ی بازتاب" در آثار هنری، از سوی مخاطبین تهران بیشتر صدق می نماید. 6.تفاوت های موجود اما اندک در میان آمار فروش تهران و شهرستان ها، حاکی از آن است که علی رغم وجود تفاوت های سلیقه ای، فاصله های فرهنگی موجود در میان جوانان تهران و شهرستان ها در اثر گسترش ارتباطات، در حال کم رنگ تر شدن است.