چکیده مطالعه فونستیکی ماهیان پائین دست حوضه دجله با رویکرد حفاظتی حوضه ی آبریز دجله یکی از 19 حوضه آبریز شناخته شده ایران می باشدکه دارای زیرحوضه هایی شامل کارون، جراحی، زهره، کرخه، زاب کوچک و سیروان می باشد. دو رودخانه اخیر از ایران خارج شده و در کشور عراق به دجله می ریزند. طی عملیات میدانی متعدد و بررسی نمونه های موجود در موزه ی جانورشناسی دانشگاه شیراز جمعا 2729 نمونه مورد مطالعه قرار گرفت که این نمونه ها متعلق به 49 گونه، 10 خانواده و 6 راسته بودند. از این 49 گونه ی شناسایی شده 14 گونه بومزاد (اندمیک)، 3 گونه پیوندزده شده، 3گونه غیربومی(اگزوتیک) هستند. راسته cypriniformes با 37 گونه دارای بیشترین تنوع گونه ای است که 9 گونه آن متعلق به خانواده nemacheilidae و 28 گونه آن متعلق به خانواده cyprinidae می باشد. زیرحوضه ی کرخه با 28 گونه بیشترین و زاب کوچک با 8 گونه کمترین تنوع گونه ای را دارا هستند. هیچ یک ازگونه های شناسایی شده در لیست قرمز (iucn redlist) قرار ندارند. خشک شدن تالابها، آلودگی ها، احداث مزارع پرورش ماهی، سدها و کارخانجات شن و ماسه در حاشیه رودخانه ها جمله تهدیدات اکولوژیکی حاکم بر این حوضه هستند. مقایسه فون ماهیان این حوضه با دیگر حوضه های ایران و حوضه های مجاور از جمله خلیج فارس و عراق نشان داد که این حوضه ها عناصر فونی مشترکی دارند که تاثیرپذیری آنها از هم را نشان می دهد. گونه های غیربومی این حوضه با هدف آبزی پروری، کنترل بیولوژیکی و یا به صورت تصادفی به این حوضه معرفی شده اند. در مورد گونه هایی مثل capoeta sp., oxynoemacheilus sp., paraschisturs sp., capoeta cf. capoeta و جنس هایی از جمله cyprinion, alburnoides, capoeta و alburnus مشکلات تاکسونومیکی وجود دارد. همچنین گزارشات جدید شاملaphanius sophiae, aphanius mesopotamicus, alburnus hohenacheri, hemiculter leucisculus, alburnus hohenacheri نشان دهنده این است که مطالعه روی این حوضه کامل نشده و می بایست مطالعات بیشتری بر روی این حوضه صورت گیرد. واژه های کلیدی: تنوع گونه ای، حوضه دجله، cypriniformes، ایران