چکیده: هدف: این مطالعه به منظور ارزیابی اثر اسانس گیاه مریم گلی در جلوگیری از آسیب های ناشی از ایسکمی - خون رسانی مجدد کبد در قلب و کلیه انجام گردید. روش کار: در این مطالعه از 48 سر موش صحرایی نر اسپراگن- دولی با وزن و سن تقریباً یکسان که در شرایط محیطی و تغذیه ای همگون نگهداری می شدند استفاده گردید. این حیوانات به صورت تصادفی به 3 گروه به شرح زیر تقسیم شدند: 12 سر به عنوان گروه درمان، 12 سر به عنوان گروه کنترل ، 24 سر به عنوان گروه شم. گروه کنترل و درمان به 2 گروه و گروه شاهد به 4 گروه مساوی 6 تایی تقسیم شدند. اسانس مریم گلی در زمان های 24 ساعت و1ساعت قبل از جراحی به صورت خوراکی به گروه درمان و2 زیر گروه شم تجویز شد(08/0 میلی لیتر اسانس 02/0 درصد). هم چنین به گروه کنترل و2 زیر گروه شم به مقدار مساوی از نرمال سالین خورانده شد. به مدت 60 دقیقه لب راست خلفی کبد ایسکمی داده شد. در گروه شم رهیافت به ناحیه و دستکاری کبد همانند سایر گروه ها انجام گرفت. سپس در گروه های کنترل و درمان بسته به گروه بندی حیوانات، جریان خون مجدداً به مدت یک ساعت یا 24 ساعت برقرار شد. حیوانات قربانی شدند و نمونه از قلب و کلیه ها برای مطالعه هیستوپاتولوژیک اخذ گردید . نتایج: نتایج مطالعات هیستوپاتولوژیک در اندام های مختلف به قرار ذیل است: خون رسانی مجدد 24ساعته،گروه کنترل: قلب: خونریزی کانونی، کلیه: آتروفی گلومرولی،اتساع لوله ها خون رسانی مجدد 1 ساعته، گروه کنترل: قلب: پرخونی و خونریزی، کلیه: آتروفی گلومرولی خون رسانی مجدد 1 ساعته، گروه درمان: قلب: پرخونی و دو مورد رابدومیولیز، کلیه: آتروفی گلومرولی و در نیمی از موارد پرخونی کلیه خون رسانی مجدد 24 ساعته، گروه درمان: قلب: طبیعی، کلیه: آتروفی گلومرولی گروه های شم: تجویز مریم گلی و نمونه گیری 24 ساعت پس از رهیافت به کبد: قلب: پرخونی و یک مورد رابدومیولیز و خونریزی، کلیه: آتروفی گلومرولی و یک مورد نفریت بینابینی ملایم تجویز مریم گلی و نمونه گیری یک ساعت پس از رهیافت به کبد: قلب: پرخونی و یک مورد رابدومیولیز و خونریزی، کلیه: آتروفی گلومرولی تجویزنرمال سالین و نمونه گیری 24ساعت پس از رهیافت به کبد: قلب: طبیعی،کلیه: آتروفی گلومرولی تجویز نرمال سالین و نمونه گیری یک ساعت پس از رهیافت به کبد: قلب و کلیه: طبیعی در این مطالعه به طور کلی، اثر مخرب ایسکمی- خون رسانی مجدد کبد بر روی کلیه و قلب به اثبات رسید، اما عصاره مریم گلی توانست اثرات مثبتی در از بین بردن برخی عوارض آن در قلب و کلیه داشته باشد. کلمات کلیدی: مریم گلی، ایسکمی، خون رسانی مجدد، اندام های دور دست