تحقیق درباره شخصیّت های تأثیرگذار جهان اسلام در قرن اوّل هجری, علاوه بر نشان دادن اوضاع آن روزگار، اعم از اوضاع سیاسی، مذهبی، اجتماعی و ...زمینه تأمّل و عبرت گیری از گذشته را برای انسان، فراهم می آورد. مالک بن حارث نخعی(?-38یا37ق)، از فرماندهان بزرگ و شجاع سپاه امام علی (ع) است که در عصر جاهلی و اسلامی می زیست. نقش سیاسی او، بیشتر در زمان خلافت امام علی (ع) و جنگ های جمل و صفّین بروز یافت. او علاوه بر جنگاوری و فضایل نیک اخلاقی، در زمره شاعران و سخنوران نیز قرار دارد که به این صفت او به ویژه شاعر بودن وی، کمتر پرداخته شده است. شعر وی که در لابه لای کتاب های تاریخی به صورت پراکنده آمده است، در مجموعه ای با عنوان «دیوان مالک الأشتر»، گردآوری شده و به حدود صد و پنجاه و شش بیت می رسد. این ابیات، گنجینه ای است که عواطف مالک و موقعیّت هایی که وی در آن قرار گرفته، برخی از رویدادهای سیاسی زمان وی و جبهه گیری او در این رویداد ها را به خوبی نشان می دهد. در این پژوهش سعی شده است تا علاوه بر معرّفی مالک و اشاره به اغراض شعری در عصر جاهلی و صدر اسلام اعم از فخر، هجو، مدح و رثا و غیره، با بررسی اشعار مالک، اغراض و مفاهیم آن که از عقیده اسلامی او نشأت می گیرد، استخراج شده و در پایان به برخی از نکات بلاغی و آرایه هایی که مالک آن ها را در شعرش به کار گرفته است، اعم از مباحث مربوط به علم معانی، بیان و بدیع اشاره شود. کلمات کلیدی: مالک اشتر، اغراض شعری، مضامین شعری، نکات بلاغی تحقیق درباره شخصیّت های تأثیرگذار جهان اسلام در قرن اوّل هجری, علاوه بر نشان دادن اوضاع آن روزگار، اعم از اوضاع سیاسی، مذهبی، اجتماعی و ...زمینه تأمّل و عبرت گیری از گذشته را برای انسان، فراهم می آورد. مالک بن حارث نخعی(?-38یا37ق)، از فرماندهان بزرگ و شجاع سپاه امام علی (ع) است که در عصر جاهلی و اسلامی می زیست. نقش سیاسی او، بیشتر در زمان خلافت امام علی (ع) و جنگ های جمل و صفّین بروز یافت. او علاوه بر جنگاوری و فضایل نیک اخلاقی، در زمره شاعران و سخنوران نیز قرار دارد که به این صفت او به ویژه شاعر بودن وی، کمتر پرداخته شده است. شعر وی که در لابه لای کتاب های تاریخی به صورت پراکنده آمده است، در مجموعه ای با عنوان «دیوان مالک الأشتر»، گردآوری شده و به حدود صد و پنجاه و شش بیت می رسد. این ابیات، گنجینه ای است که عواطف مالک و موقعیّت هایی که وی در آن قرار گرفته، برخی از رویدادهای سیاسی زمان وی و جبهه گیری او در این رویداد ها را به خوبی نشان می دهد. در این پژوهش سعی شده است تا علاوه بر معرّفی مالک و اشاره به اغراض شعری در عصر جاهلی و صدر اسلام اعم از فخر، هجو، مدح و رثا و غیره، با بررسی اشعار مالک، اغراض و مفاهیم آن که از عقیده اسلامی او نشأت می گیرد، استخراج شده و در پایان به برخی از نکات بلاغی و آرایه هایی که مالک آن ها را در شعرش به کار گرفته است، اعم از مباحث مربوط به علم معانی، بیان و بدیع اشاره شود. کلمات کلیدی: مالک اشتر، اغراض شعری، مضامین شعری، نکات بلاغی