اندومتریوزیس وجود بافت طبیعی اندومتر در خارج از حفره رحم تعریف شده است و یک بیماری ناتوان کننده زنان می باشد که در سنین باروری شیوعی برابر 6 تا 10 درصد داشته و سبب ناباروری می گردد.هزینه های بالای درمانی و تشخیصی زیادی را بر افراد تحمیل می کند.در این مطالعه،تعیین اتیولوژی کیست اندومتریوما تخمدان(اندومتریوزیس)با رویکرد به نقش مشتقات pahs و دی اکسین،نقش فاکتورهای محیطی،زمینه ای،تغذیه ای و عادات زیستی با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه حضوری مدنظر بوده است.جمعیت مورد مطالعه شامل 40 بیمار مبتلا به اندومتریوزیس و96 کنترل می باشد. این اطلاعات از بیمارانی که از سال 85 تا اسفند سال 90 به بیمارستان پژوهشی حضرت رسول اکرم مراجعه کرده بودند تهیه شد. در ادامه برای بررسی نقش آنتی بادی hoxa10 از مطالعات مولکولی بر روی نمونه های بافتی اندومتریوزیس به روش ihc مورد استفاده قرار گرفت.براساس نتایج این مطالعه، فاکتورهایی چون نزدیکی محل زندگی به کارخانه و مصرف سیگار، داشتن سابقه بیماری و مصرف داروهای خاص،:مصرف زیاد چربی های اشباع،عدم مصرف چربی های غیر اشباع،بی بهرگی از نور خورشید و عدم مصرف مکمل های کلسیم, سن پایین شروع قاعدگی و بی نظمی های قاعدگی را می توان به عنوان ریسک فاکتورهای موثر اندومتریوزیس به شمار آورد.از دیگر اهداف این تحقیق تعیین ارتباط بروز کیست های تخمدانی از نوع اندومتریوما با مصرف شیر خشک در دوران نوزادی بوده است،اگرچه ارتباط معنی داری مشاهده نشد.همچنین از این مطالعه چنین برآمد که میزان ریسک ابتلا به این بیماری در جامعه زنان شاغل به طرز معنی داری بیشتر است.با توجه به مطالعات انجام شده به نظر می رسد بروز اندومتریوزیس نتیجه مواجهه با عوامل مختل کننده اندوکرین و عوامل محیطی باشد.