نام پژوهشگر: محبوبه شرافتی
محبوبه شرافتی شاهرخ کاظم پور اوصالو
تیره گاوزبان (boraginaceae s.str.) دارای حدود 100 جنس و 1600 گونه در دنیا بامرکز پراکنش در اوراسیا می باشد. myosotis (فراموشم مکن) یکی از جنس های زیر تیرهboraginoideae از تیره boraginaceae است. این جنس شامل 100 گونه پراکنده شده در نواحی معتدله هر دو نیمکره شمالی و جنوبی است. این جنس دو مرکز تنوع دارد: یکی در غرب اوراسیا و دیگری در نیوزلند. در ایران تاکنون 15 گونه از این جنس شناسایی شده است. در فلور ایران جنس myosotis جز قبیله eritrichieae می باشد. ولی در فلور ایرانیکا و فلور شوروی سابق (ussr) این جنس در قبیله myosotideae قرار گرفته است. قبیله myosotideae با تنها جنس خود myosotis و با داشتن میوه صاف و بدون تزئینات،گروهی تک تبار را تشکیل می دهد. تقسیمات فرعی این جنس در فلور ایرانیکا شامل دو زیر جنس myosotis و strophiostoma می باشد. از طرف دیگر، براساس مورفولوژی گرده و ویژگی های استیگما و جام گل این جنس به دو بخشه تقسیم می شود: یکی myosotis و دیگریexarrhena می باشد. در این پژوهش، 58 نمونه (شامل 56 تاکسون درون گروه به علاوه 2 تاکسون به عنوان برون گروه) برای بازسازی روابط فیلوژنی مورد مطالعه قرار گرفتند. آنالیز های فیلوژنی با استفاده از روش صرفه جویی حداکثر تعبیه شده در نرم افزار paup، روش درست نمایی حداکثر با استفاده از نرم افزار raxmlgui، روش bayesian با استفاده از نرم افزار mr bayes صورت گرفتند. همچنین برای تخمین زمان واگرایی بین تاکسون ها از نرم افزار beast استفاده شد. نتایج آنالیز نشان داد که هر دو زیر جنس myosotis و strophiostoma تک تبار نمی باشد و گونه های آن ها در سراسر درخت پراکنده اند. همینطور گونه های یکساله نیز گروهی پارافیلیتیک را تشکیل می دهند. بر اساس داده های حاصل از نرم افزار beast تاریخ پیدایش جنس myosotis حدود 20 میلیون سال پیش در اشکوب میوسن است. اما گونه زایی آن در پلیوسن و پلیستوسن بوده است