نام پژوهشگر: زهرا بزرگ خو
زهرا بزرگ خو یدالله کریمی پور
با استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران از جمله طرح هایی که با توجه خاص به روستاها و در راستای بهبود وضعیت اجتماعی- اقتصادی و به ویژه کالبدی آن ها اجرا شد، طرح هادی روستایی است. این ایده در آغاز با عنوان طرح «اصلاحی – روانبخشی روستاها» اجرا گردید. طرح هادی در حقیقت، طرح توسعه فضای کالبدی است و بر اساس اهدافی که برای آن تعیین شده است، هدایت روند و فرایندهای توسعه کالبدی روستایی را بر عهده می گیرد. اکنون پس از گذشت 25 سال از تهیه و اجرای طرح های هادی روستایی و اندوختن تجربه های ارزنده در زمینه تغییر کالبدی – فضایی، لازم است نتایج و پیامدهای آن ارزیابی شود. هدف این پژوهش، ارزیابی عملکرد طرح های هادی روستایی می باشد که بدین منظور به ارزیابی اجرای طرح هادی روستایی در سه روستای تکیه سپه سالار، چاران و کلوان در دهستان آدران در شهرستان کرج پرداخته شده است. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای – میدانی و تهیه پرسش نامه و مصاحبه محلی با ساکنین روستاها بوده است. جامعه آماری شامل سه روستای تکیه سپه سالار، چاران و کلوان و جامعه نمونه شامل 110 نفر از اهالی و ساکن سه روستا است. شاخص هایی از جمله بهبود وضعیت معابر و دسترسی، بهبود نظام مسکن روستاییان و بهبود دسترسی به خدمات در انجام ارزیابی اجرای طرح های هادی روستایی سنجش شده است و برای تحلیل داده ها و آزمون فرضیات، از آزمون های ویلکاکسون و آزمون تی تک نمونه ای استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که: 1-اجرای طرح هادی روستایی در سه روستا در رسیدن به اهداف بهبود کیفیت معابر و دسترسی موفق بوده است. 2-اجرای طرح هادی روستایی در سه روستا باعث بهبود وضعیت مسکن و ساخت و سازها شده است. 3- وضعیت دسترسی به خدمات روستایی در دو دوره قبل و بعد از اجرای طرح هادی در روستاها تغییری نداشته است و طرح هادی در این زمینه ناموفق بوده است. 4-مشارکت در اجرای طرح هادی در روستاها خوب بوده است. 5-میزان رضایت از اجرای طرح هادی در روستاها بیشتر از حد متوسط بوده است. کلمات کلیدی: ارزیابی، طرح هادی، توسعه کالبدی، دهستان آدران، شهرستان کرج