نام پژوهشگر: حکمت اله گلیج ثابت
آزیتا قنبری محمد حسن بیگلویی
به منظور استفاده بهینه از آب آبیاری و کود نیتروژن و بررسی تأثیر کم آبیاری و تیمارهای کودی بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام برنج شیرودی و 843 با استفاده از مدل های cropwat و wofost، آزمایشی به صورت اسپیلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کاملا" تصادفی در 3 تکرار در مرکز تحقیقات برنج چپرسر واقع در شهرستان تنکابن در سال زراعی 1390– 1389 انجام گرفت. عامل اصلی طرح دو رقم برنج شیرودی و 843، فرعی آن شامل ترکیب فاکتور کود نیتروژن در سه سطح صفر به عنوان شاهد، 45 و 90 کیلوگرم در هکتار و فاکتور آبیاری در چهار سطح غرقاب دائم (3 الی 5 سانتی متر ارتفاع آب روی سطح خاک)، اشباع کامل، 85 درصد نیاز آبی گیاه و 70 درصد نیاز آبی گیاه در قالب 72 میکرولایسیمتر بود. نتایج نشان داد که سطوح آبیاری در سطح احتمال 1 درصد بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد به غیر از تعداد پنجه بارور اثر معنی داری داشت. کود نیتروژن نیز تأثیر معنی داری بر عملکرد دانه، عملکرد ماده خشک، شاخص برداشت، شاخص سطح برگ، بهره وری آب، تعداد پنجه در بوته، تعداد پنجه بارور، طول و عرض برگ پرچم داشت. تیمار رقم بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد به غیر از تعداد پنجه بارور، تعداد دانه در خوشه، عرض دانه، وزن هزار دانه، عملکرد ماده خشک و شاخص سطح برگ تأثیر معنی داری داشت. اثر متقابل آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد دانه، عملکرد ماده خشک، بهره وری آب و طول خوشه تأثیر معنی داری داشت. اثر متقابل آبیاری و رقم بر تعداد پنجه بارور و طول دانه تأثیر معنی داری داشت. اثر متقابل سه گانه آبیاری و رقم و کود نیتروژن بر عملکرد ماده خشک و عرض دانه تأثیر معنی داری داشت. اگرچه بیش ترین مقدار عملکرد دانه برنج از تیمار غرقاب دائم به دست آمد اما بین تیمار آبیاری غرقاب دائم و اشباع کامل اختلاف معنی داری مشاهده نشد و با پذیرفتن کاهش جزئی عملکرد دانه (6 درصد) در تیمار آبیاری اشباع کامل، 18 درصد در مصرف آب آبیاری نسبت به تیمار غرقاب دائم صرفه جویی شد. بیش ترین بهره وری آب نیز از تیمار رقم شیرودی و کود نیتروژن به میزان 90 کیلوگرم در هکتار در سطح آبیاری اشباع کامل به دست آمد. بنابراین به نظر می رسد با اعمال مدیریت مناسب آبیاری برنج در سطح اشباع و با قبول کاهش جزئی عملکرد کمی می توان در مصرف آب صرفه جویی به عمل آورد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که مدل wofost در محدوده ی داده های مورد مطالعه، شبیه سازی عملکرد گیاه برنج را به نحو قابل قبولی انجام می دهد.