به منظور بررسی عوامل اجتماعی و جمعیتی مرتبط و تاثیر گذار بر میزان مرگ و میر کودکان محدوده سنی 59-1 ماهه در مناطق روستایی شهرستان اردبیل این تحقیق در سال 1388 پیشنهاد و اجرا گردید . این بررسی به کمک روش اسنادی و ترکیب آن با روش پیمایشی و پرسشنامه ای که بر مبنای پرونده های دارای فوت کودک در خانه های بهداشت مناطق روستایی شهرستان اردبیل بعنوان مرکز استان اردبیل، تکمیل شده و به محاسبه سطح و علل مرگ ومیر کودکان 59-1 ماهه در منطقه جغرافیایی مورد نظر پرداخته است . در این بررسی کل موالید کودکان تعداد 10138 و کل تعداد کودک فوت شده زیر 5 سال 250 و کودکان 59-1 ماهه نیز 109 بود. محدوده زمانی مورد مطالعه نیز سال 1382 تا 1386 بود. نتایج پژوهش نشان داد که : 1) الگوی مرگ در مناطق روستایی شهرستان اردبیل(ناهنجاری ، علل متفرقه ،حوادث ، عفونت ) با الگوی مرگ در نقاط روستایی کشور (سوانح و حوادث ، ناهنجاری ، عفونتها وبدخیمی )یکسان نیست اما با الگوی مرگ استان اردبیل( ناهنجاری ،حوادث ،عفونتها و علل متفرقه ) هماهنگی کلی دارد. همچنین 2) میزان مرگ جنس مذکر در محدوده سنی 59-1 ماهه بیش از جنس مونث بوده است ( میزان مرگ جنس پسر حدود 3% بیشتر از دختران است، در مقابل 12.4 میزان مرگ و میر پسران میزان مرگ دختران تنها 9.37 طی مدت مورد مطالعه بوده است) 3) با افزایش سواد مادران میزان مرگ و میر کودکان در محدوده سنی 59-1 ماهه کاهش می یابد(به ترتیب 55.9% درصد فوت شدگان دارای مادر بیسواد ،32.1% مادران دارای سواد ابتدایی %، 10.1% دارای سواد راهنمایی و1.83% درصد ازمادران کودکان فوت شده نیز دارای دیپلم بودند.در رده مادران دارای تحصیلات عالیه هیچ مرگی گزارش نشده است). 4) با افزایش رتبه کودک احتمال مرگ و میر در محدوده سنی 59- 1 ماهه نیز افزایش می یابد(. بیشترین مرگ و میر در رتبه های چهارم به بالا بوده است) 5) میزان مرگ ومیر کودکان در محدوده سنی 59-1 ماهه در میان زوج های خویشاوند بیش از غیر خویشاوند می باشد (12 در هزار فوت دروالدین خویشاوند در برابر 10.11 در هزار در والدین غیر خویشاوند). 6) با افزایش سن مادر در محدوده بالاتر از 35 سال میزان مرگ و میر کودک در محدوده 59-1 ماهه بالا میرود(میزان مرگ و میر کودکان دارای مادر بالای سن 35 سال به مراتب بیشتر از سایر گروههای سنی مادران می باشد(22.67 در هزار). 7) بین سواد و سطح تحصیلات پدر ومیزان فوت کودکان آنها ارتباط وجود دارد (به ترتیب 44.03% درصد کودکان فوت شدگان دارای پدر بیسواد ،38.53% پدران دارای سواد ابتدایی ، 17.43% دارای سواد راهنمایی و در رده پدران دارای دیپلم و تحصیلات عالیه هیچ مرگی گزارش نشده است). با توجه به موارد فوق می توان بیان کرد که عوامل اجتماعی از نقش بسزایی در کنترل و جهت دهی و مدیریت مقوله ها و شاخص های جمعیتی از جمله مرگ و میر در کودکان 59-1 ماهه در مناطق روستایی شهرستان اردبیل را دارا می باشند.