چکیده شمس الدین محمّدبن یحیی بن علی گیلانی لاهیجی،متخلص به « اسیری» یکی از عارفان و شیوخِ بزرگ بود. وی قرن نهم هجری، سال 840 هـ . ق، در شهر لاهیجان به دنیا آمد. تحصیلات مقدماتی را در شهر لاهیجان فرا گرفت، پس از آن برای ادامه تحصیل حدود 9 سال سن داشت. به شهر ری رفت و در خانقاه «نوربخشیه» شاگرد و مرید « سید محمّد نوربخش» گردید. وی بعد از توبه کردن وگرفتن تلقین ذکر و با داشتن شرایط خدمت و عزلت وصحبت ، پیشرفت های چشم گیری داشت، بطوری که در مدت شانزده سال خدمت نزد سید محمّد نور بخش، بر حسب تفاوت احوال معنوی که به او دست می داد سه اجازه ارشاد از استادش دریافت نمود، و بعد از وفات استادش، جانشین وی گردید. شیخ محمّد لاهیجی -رحمه الله علیه- درسال 912 (هـ.ق) درشهر شیراز چشم از جهان فرو بست. در زمینه ی مسائل عرفانی وی دارای اندیشه های نو و بدیعی دارد. که با مطالعه وتحقیق و بررسی از آثار وی به اندیشه های بلند عرفانی که توأم با فلسفه ومنطق وکلام می باشد ،می رسیم. شیخ محمّدلاهیجی-رحمه الله علیه- در نزد ما ایرانیان، دارای معروفیّت و مشهوریّت خاصی است، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز ، از مثنوی گلشن راز«شیخ محمود شبستری»که یکی از برجسته ترین آثار وی بوده ، با وجودگذشت چندین سال هنوز هم می توان آن رابه عنوان یکی از منابعِ مهم عرفانی استفاده کرد. در این نوشتار ابتدا با تکیّه بر منابع قدیمی و نیز با رعایت ترتیب زمانی، شرح احوال شیخ محمّد لاهیجی را مورد بررسی قرار گرفته است. سپس به تحلیل آراء واندیشه های عرفانی وی می پردازد. کلید واژه ها: محمّد لاهیجی،تجلّی ،رویت ،وحدت وجود،اعیان ثابته،انوار الهی، سیر وسلوک ،انسان کامل