نام پژوهشگر: الهام ایمان خواه
الهام ایمان خواه فردوس آقا گل زاده
پژوهش حاضر کوششی است برای بررسی ساخت اطلاعی جمله در رمان «چراغ ها را من خاموش می کنم» زویا پیرزاد. این پژوهش با تمرکز بر مفاهیم مطرح در نظریه ساخت اطلاع لمبرکت (1996) ، به عنوان چارچوب نظری پژوهش، ساخت اطلاع و نوع ساخت کانونی حاکم بر جمله های رمان مذکور را مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد. بدین منظور، بخشی از پیکره زبانی جهت بررسی های بیشتر انتخاب گردید. در ابتدا از هر یک از 50 بخش این رمان، دو جمله انتخاب و تحلیل گردید. سپس، جمله های 50درصد از این رمان مورد شمارش قرار گرفتند. در مرحله بعد، جمله های نشاندار موجود در پیکره شمارش شدند و بعد از آن، نوع ساخت کانونی حاکم بر هر یک از جمله ها مشخص گردید. در انتها نتایج حاصل شده از این آمارگیری ها به صورت نمودارهای آماری و جدول مشخص شدند. از فرآیندهایی که ساخت بی نشان جمله های این رمان را نشاندار می کنند می توان به قلب نحوی، مبتداسازی، پسایندسازی، خروج و ساخت مجهول اشاره کرد. از جمله یافته های این پژوهش می توان به موارد زیر اشاره کرد: پیکره مورد پژوهش دارای 3975 جمله است. از این میان تعداد 1917 جمله نشان دار وجود دارد. از میان فرآیندهای تأثیرگذار بر ساخت اطلاعی و نشانداری جمله های رمان «چراغ ها را من خاموش می کنم» زویا پیرزاد، فرآیند قلب نحوی بیشترین کاربرد را دارا می باشد. علت بکار بردن جمله به صورت نشاندار ایجاد انسجام برون متنی و خصوصاً درون متنی، سهولت بخشیدن درک متن، پر رنگ تر و یا کم رنگ ترکردن برخی از عناصر جمله در حوزه توجه مخاطب برای ایجاد تأثیری خاص در مخاطب است. از نظر ساخت کانونی غالب در جمله های پیکره مورد پژوهش، ساخت کانونی حاکم بر جمله های این رمان، ساخت کانون گزاره ای با بسامد 7/91درصد می باشد. به دلیل هدف همراه ساختن مخاطب با جریان داستان، نویسنده داستان نیاز به ایجاد انسجام ساختاری دارد که این امر با کاربرد ساخت اطلاعی توسط نویسنده داستان، محقق می گردد.