در طول تاریخ بشری زبان عشق را می توان یگانه زبان انسانی دانست که در حوزه ی وحدت تمدن، فرهنگ و ادبیات اقوام مختلف به کار برده می شود. بدون شک در بررسی زوایای عرفان اسلامی، (به ویژه در ادبیات ایران و اندلس) مبحث عشق از اهمیت فوق العاده ای برخوردار بوده و می باشد. مقوله عشق از مهم ترین موضوعات در عرفان اسلامی است، چندان که بدون در نظر گرفتن آن، عرفان و حکمت متعالیه قابل فهم نیست. از مهم ترین کتاب هایی که در ادبیات ایران به طور مستقل به موضوع عشق می پردازد؛ لمعات فخرالدین عراقی است و در حوزه نظم، عشاق نامه ی وی عشق نامه ای کامل به شمار می آید. از آخرین رسالاتی نیز که در قرن هشتم هجری در حوزه عرفان اسلامی در اندلس، پیرامون عشق الهی نگارش یافته است، کتاب روضه التعریف بالحب الشریف لسان الدین بن الخطیب است که به شکل کنایی درخت عشق و محبت الهی را ترسیم می کند. لذا مبانی مکتب عرفانی این دو اثر بر پایه ی عشق استوار است؛ چرا که با عشق آغاز می شود و با عشق پایان می یابد. با این تفاوت که لمعات عراقی در برگیرنده ی مهمترین مبانی عرفان نظری است و حال آنکه روضه التعریف, علاوه برعرفان نظری مبادی عرفان عملی را نیز در بر دارد. همچنین در این میان اندیشه های آنها پیرامون عشق الهی, گاه با هم تطابق کامل دارند و گاه در نتیجه ی تفاوت در شیوه ی بیان این دو ادیب، باهم متفاوت می شود که تفاوت آن نیز بیشتر در میان مباحث علمی، فلسفی، منطقی و حکمی است که گاه با بیان علمی دقیق و گاه در قالب تعبیرهای عارفانه و شاعرانه بیان می شود. در این تحقیق به شکل تطبیقی اندیشه های عشق محورانه این دو ادیب در قلمروهایی چون: عدم تعریف به ذات عشق، سریان عشق در جهان هستی، جدایی عشق از شهوت، وحدت وجود، عشق و حیرت و.... مورد بررسی قرار گرفته است. از مهمترین یافته های این پژوهش آن است که این دو ادیب علت فاعلی و غایی جهان هستی را از عشق می دانند و بر این اعتقادند که جهان از عشق هستی گرفته و برای عشق پدید ? ? آمده است؛ لذا عشق در همه موجودات سریان دارد تا آنجا که وجود را برابر با عشق می-دانند. عقیده وحدت وجود و مبانی مربوط به آن نیز در دو کتاب نمود خاصی دارد.